بیم و امیدهای دست اندرکاران صنعت هتلداری

اشتراک گذاری

نشست «آسیب شناسی صنعت هتلداری» با حضور جمعی از فعالین این عرصه در پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ستاد این پژوهشکده نشست فوق در ادامه سلسله نشستهای پیرامون مباحث گردشگری توسط پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی و با حضور نمایندگانی از اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری  و اتحادیه های هتلداران و هتل آپارتمانداران در روز پنج شنبه مورخ 23 آذرماه سالجاری در سازمان مرکزی جهاددانشگاهی مشهد برگزار شد.

 در ابتدای این جلسه خانم دکتر مژگان ثابت تیموری با ارائه آمارهایی وارد بحث شد:" مشهد بعنوان قطب اول جهان تشیع، بزرگترین میزبان شیعیان و گردشگران علاقمند به ائمه اطهار است ، جمعیت آن در حدود دو میلیون و هفتصد هزار نفر بوده و سالانه بیش از ۲۰ میلیون زائر داخلی و یک میلیون زائر خارجی جهت زیارت حرم مطهر علی ابن موسی الرضا (ع) وارد آن می شوند، درافق 1404 پیش بینی 40میلیون زایر در سال شده که همه اینها تأمین امکانات و تسهیلات مورد نیاز مجاورین و زایرین را به یکی از مهمترین دغدغه های مسئولین شهر مشهد تبدیل کرده است".

وی همچنین به نحوه پراکنش فعالیت های پذیرایی ، فعالیت های ورزشی - تفریحی  و نحوه پراکنش فعالیت های فرهنگی، آموزشی و خدماتی مرتبط با حرم در سال 1373 و1381 اشاره کرد و گفت:"این گونه فعالیتها در سال 1373 در اطراف حرم مطهر متمرکز بوده که در پایان سال 1381 شاهد حضور آنها در نقاطی دورتر از حرم مطهر هستیم".

وی سپس به درآمدزایی توریسم در سال 2012 اشاره کرد:" ده کشور برتر در زمینه درآمد زایی توریسم در سطح جهان عبارتند از آمریکا،اسپانیا،فرانسه،ایتالیا،چین،آلمان،انگلیس،استرالیا،ترکیه واتریش و در زمینه ورود گردشگران خارجی به ترتیب عربستان صعودی،مصر،امارات متحده،سوریه،بحرین،اردن،فلسطین اشغالی،قطر،لبنان و عمان بیشترین درآمدزایی را در جهان دارا هستند".

دکتر تیموری در بخش بعدی صحبتهایش به آمار اقامتگاههای شهر مشهد در سال 1389 با توجه به منابع سازمان میراث فرهنگی و سایت رزرواسیون ملی هتل اشاره کرد:"با توجه به مأخذ آماری سازمان میراث فرهنگی در شهر مشهد، 132 هتل،277 هتل آپارتمان،527 مسافرخانه و مهمانپذیر و 110 مکان دیگر اقامتی موجود می باشد که این آمارها با توجه به مأخذ آماری سایت رزرواسیون ملی هتل عبارت است از :115 هتل، 289 هتل آپارتمان،22 مهمانسرا،18 مسافرخانه، 519 مهمانپذیر، 121 زایر سرا و 193 محل اقامتی دیگر که توجه به درصد اشغال هتلهای شهر مشهد در همین سال نشان می دهد درصد اشغال تختهای هتل 5 ستاره 61 درصد ، هتل 4 ستاره 59 درصد ، هتل 3 ستاره 66 درصد ، هتل 2 ستاره 54 درصد ، هتل 1 ستاره 59 درصد ،          

هتل آپارتمان  68 درصد بوده که نشان دهنده توجه عمومی و استقبال بیشتر از اقامتگاههای با هزینه متوسط و پایین ، به دلیل کاهش هزینه اقامتگاه در سبد سفرو رضایت مندی قشر متوسط است".

در بخش پایانی این ارائه گفت: مسافران شهر مشهد، مشتریان بالقوه‌ای هستند که هتلداران نمی توانند آنها را جذب کنند  و هر سال نیز بر میزان کسانی که ترجیح می‌دهند از دیگر مکان‌های اقامتی استفاده کنند، افزوده می‌شود؛ بنابراین آنچه مهم است تأمین شرایط مناسب پذیرایی از زایرین شهر مشهد و افزایش مدت اقامت در حد تأمین خواسته مسافران است و اولویت دست یابی به این مهم، رفع مشکلات مجموعه های اقامتی و پذیرایی در شهر مشهد می باشد که در این رابطه با تعدادی از صاحبان صنعت هتلداری در مشهد مصاحبه شد و مسایل مربوطه طرح و نظرات آنها دریافت گردید تا برای طرح در این جلسه و ریشه یابی مشکلات به تبادل نظر گذاشته شود ".

تیموری در ادامه با بیان چند سوال از جمله بررسی مهم ترین چالش های بخش هتلداری و اقامتگاه های شهر مشهد ، درخواست ارائه پیشنهاداتی در خصوص جذب مسافر و افزایش ماندگاری وی و اقامت در هتل ها و هتل آپارتمان ها و بررسی مهم ترین تهدیدات صنعت هتلداری در شهر مشهد و خراسان رضوی، از فعالین این صنعت خواست بحث خود را آغاز کنند.

محمد قانعی، رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی با اشاره به تاریخچه صنعت هتلداری در ایران و شهر مشهد گفت:"رباط ها ، کاروانسراها، زوارخانه ها و خیراتخانه ها از صدها سال پیش به زائرین امام رضا (ع) ،خدمت رسانی می کردند سپس مسافرخانه ها و بعد از آن هتل ها به شکلی که امروزه مشغول فعالیت هستند، ظهور کردند. ایران در سال 1356 رتبه اول گردشگر پذیری را در سطح منطقه (کشورهای واقع در خاورمیانه، خاور دور و حوزه کشورهای عربی و خلیج فارس ) به خود اختصاص داد اما متاسفانه در سالهای اخیر شاهد حضور کمرنگ گردشگران و زائرین خارجی در کشورمان هستیم. در جهان حدود 300 میلیون مسلمان شیعه زندگی می کنند که با توجه به حضور حرم مطهر امام رضا(ع) و تنوع آب و هوایی و دیگر جاذبه های گردشگری مشهد، می توانیم آمار بالایی از آنها را در مشهد ببینیم".

وی همچنین از دوره ای حرف زد که نگاه مثبتی به هتل در جامعه نبود: "هتلداری در قبل از انقلاب؛ با توجه به نگاه سردمداران غربزده ایران، اقتباسی از هتلداری غربی بوده و در دوران بعد ازانقلاب با توجه به جنگ تحمیلی ، صنعت هتلداری در مشهد به رکود کشیده شد و به هتل ها به چشم کالایی طاغوتی نگاه می شد و این صنعت در دوره مظلومیت خود به سر می برد. البته از سال 1366 به بعد، هتل ها مجددا جایگاهشان را به دست آوردند و این همزمان بود با اقامت مردم جنگ زده سایر شهرهای ایران در مشهد به دلیل دوری از جبهه جنگ و موشک های رژیم بعث عراق".

قانعی از مشکلی به نام زائر سراهای دولتی سر راه پشرفت هتلداری هم صحبت کرد:" در همان اوایل دهه هفتاد زائر سراهای دولتی جهت سهولت سفر کارمندان دولتی به مشهد ساخته شد که امروزه با توجه به حمایت های دولتی در تخصیص بودجه های سالیانه به آنها و در اختیار قرارگرفتن یارانه های دولتی، به شکل رقیبی سرسخت برای صنعت هتلداری مشهد درآمده اند".

رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی در ادامه صحبتهایش با نام بردن از خانه های شخصی به عنوان کالای قاچاق صنعت هتلداری گفت:" خانه های شخصی کالای قاچاق صنعت هتلداری هستند که بطور غیر رسمی فعال بوده ، بیمه و مالیات از آنها کسر نشده و در این میان و با توجه به غیر بهداشتی بودن ، غیر استاندار بودن و حتی ناامن بودنشان ، امنیت زائرین مشهدی را به خطر انداخته و هیچگونه نظارتی هم در این میان از هیچ دستگاه نظارتی نمی بینیم ".

وی همچنین گران بودن حامل های انرژی را یکی دیگر از آسیب های متوجه هتل ها و هتل آپارتمانهای مشهد نام برد وگفت:"دولت به هتل ها و هتل آپارتمان ها یارانه آب ، برق و گاز پرداخت نمی کند که با توجه به تصاعدی بالا رفتن قیمت حامل های انرژی، باعث گران تمام شدن خدمات این اماکن به زائرین خواهد بود، ضمن اینکه با افزایش قیمت ارز و بلیط هواپیما و دیگر وسایل حمل و نقل بازهم شاهد کمبود حضور گردشگران وزائرین در اماکن اقامتی مشهد هستیم".

بخش پایانی صحبتهای قانعی، اشارات جالبی به ارزان بودن هزینه هتلهای مشهد در کنار استاندارد سازی آنها داشت:"هزینه اقامت در مشهد خیلی ارزان تر سایر شهرهای ایران است،خدمات اسکان در مشهد 30 درصد پایین تر از نرخ میانگین کشوری و حتی در عمل از این مبلغ هم کم ترخواهد بود، این در حالی است که تمام هتل های ما یا استاندارد سازی شده اند یا در حال طی مراحل آن هستند که در دیگر شهرهای کشور یا وارد این مبحث نشده اند یا یکی دو هتل به عنوان نماد و الگو در حال استاندارد سازی می باشند".

همچنین مهدي آجيليان عباسي، رییس اتحادیه هتل آپارتمان داران مشهد با اشاره به خاص بودن هتل آپارتمان برای اقشار کم درآمد و متوسط جامعه ، آمار بالای مراکز غیر رسمی اقامتی در مشهد را عمده ترین مشکل این صنعت در مشهد ذکر کرد و گفت:"وجود اقامتگاههای بسیار زیادی که در مشهد در کنار اماکن رسمی فعالیت می کنند یکی از مشکلات اصلی ما بوده که در سطح کلان به آنها توجه نمی شود و برنامه خاصی برای مقابله با آن در دست اجرا نیست".

وی با بیان اینکه خدمات این اماکن غیررسمی در شان زائرین امام رضا(ع) نیست ادامه داد:" در سال جاری حدود 800 مرکز اقامتی با عنوان هتل آپارتمان در مشهد فعالیت می کردند که عضو اتحادیه ما نبودند و هیچگونه مجوزی از هیچکدام از ارگانهای ذیربط نداشتند و تنها با ارائه یک کارت تبلیغاتی و به کمک زوار کش ها - که خود این افراد هم به صورت غیرمجاز فعال هستند- دارای مسافرهای متعددی بودند که با ارائه خدمات نامناسب و غیر استاندارداد در نهایت امر مشکلات متعدی برای زائرین بوجود می آورند".

او به آزاد عمل کردن واحدهای غیر مجاز در زمان های مختلف سال اشاره کرد و گفت:"این واحدها به دلیل غیرمجاز بودنشان  آزادی عمل خاصی در  کم و زیاد کردن نیروها، زمان فعالیت، قیمت خدمات و...دارند و چون هزینه های اماکن مجوز دار را هم ندارند اتاق هایشان را با قیمت کمتری در اختیار مسافر قرار داده و درصد اشتغالشان بسیار بالاتر از اماکن رسمی است".

آجیلیان زمان افتتاح اولین هتل آپارتمان  مشهد را 16 سال پیش عنوان کرد :"16 سال پیش اولین هتل آپارتمان ایران در مشهد افتتاح شد و در حال حاضر 300 واحد مجاز و 100 واحد فصلی یا موقت در مشهد بصورت فعال داریم که دلیل ظهور این مدل از خدمات رسانی در بخش اسکان، خدمات رسانی به بخش کم درآمد جامعه بود".

او معتقد است :"در حالي که تمرکز برنامه ريزان بر روي کميت و احداث هتل‌هاي جديد است و  مشکل مشهد مشکلي کيفيتي است و ما کمبودي در واحدهاي اقامتي نداريم".

وي با  بيان نیاز به سیستم راهنمای زائر، ادامه داد:" در کشور ما فرهنگ رزرواسيون وجود ندارد و اغلب مسافران پس از حضور در شهر به اجاره اقامتگاه مبادرت می‌کنند و بدين جهت ما نيازمند سيستم راهنماي زائر هستيم که نياز به حمايت بسيار دارد".

آجيليان افزود:" افرادي که قرار است در اين عرصه خدمت کنند بايد از حقوق ثابتي برخوردار باشند تا تحت تاثير پورسانت‌هاي بيشتر اقامتگاه‌هاي غير مجاز قرار نگيرند".

وي گفت:" در حالي که برخي از اقامتگاه‌ها عنوان فصلي داشته و مجاز به فعاليت در فصول خاصي هستند ما شاهد اين هستيم که در تمام فصول سال فعاليت خود را ادامه داده و مشغول بکار هستند".

در ادامه نشست دکتر فرید جواهر زاده، مدرس و کارشناس صنعت هتلداری با اشاره به  تاریخی بودن ریشه حضور خانه های استیجاری و غیر مجاز در مشهد گفت:"بحث اینگونه اماکن اقامتی غیر مجاز ریشه تاریخی در مشهد دارد و برمی گردد به دوره ای که مسوولین شهر- با توجه به در دسترس نبودن تخت کافی برای اقامت زائرین شب عید- از مردم  می خواستند زائرین را به منازل خود ببرند ولی امروز بحث زوار کش ها مشکل عمده تری است که باید به آن پرداخت".

او شروع مشکلات را اینگونه بیان می کند:"به عقیده من شروع مشکلات هتل ها برمی گردد به استفاده واحدهای مجاز و غیر مجاز از زوارکش ها".

رئیس ستاد تسهیلات دائمی سفر استان مشکلات هتلداری مشهد را به مشکلات گردشگری کشور وابسته دانست و گفت:" مشکل ما در مشهد بحث نرم افزاری است؛ مسائل آموزش کارکنان هتل ها، استفاده از نیروهای متخصص، بی توجهی به خدماتی غیر از  فروش اتاق و صبحانه در هتل ها که تجربه خاصی در این قسمت نداریم و شاید یکی از چالش های توجه کم به اماکن اقامتی ما باشند. صنعت هتلداری در کشورهای همسایه ما، با فروش خدمات متنوعشان (غیر از اتاق و صبحانه ) فرصت فروش ارزان تر اتاق هایشان را به دست     می آورند چرا که در این روش میتوانند هزینه هایشان را با فروش دیگر خدمات تامین کرده و حتی اتاقشان را خیلی ارزانتر به فروش برسانند. و همواره دارای مشتری هستند".

وی عدم خلاقیت هتل های مشهدی را مشکلی سر راه آنها دانست و تاکید کرد:"ما در مشهد از توریسم رویداد یا جشنواره بهره نمی بریم، مدیریت مسافر از مبدا را انجام نمی دهیم بحث تسهیلات گردشگری فعال نبوده و در نهایت باید دانست که می توان تهدید متغیر بودن قیمت ارز را به نفع خود در جهت حضور مهمانان خارجی به فرصت تبدیل کرد".

دکتر جواهرزاده، اجرای اصل 44 قانون اساسی را امیدی برای آینده صنعت هتلداری در مشهد می داند:"در صورتی که اصل 44 قانون اساسی در مشهد به خوبی انجام پذیرد بخش زیادی از مشکلات هتل های ما حل شود، بحث واگذاری مهمانسراهای دولتی به بخش خصوصی، بحث تطبیق و بررسی استانداردهای هتلی ما با هتل های روز دنیا یا نگاه و مدیریت صرفا سنتی که آرام آرام در حال گذر این دسته از مدیران و روی کارآمدن جوانان تحصیل کرده هستیم".

در بخش دیگری از این نشست دکتر حسین حاتمی نژاد، عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت:" به نظر می آید که باید برای این مشکلات گفته شده راه حل هایی ارائه کرد ؛ آسیب هتل های مشهد برمی گردد به مسائل کلان سیاسی کشور چون حرکت هر عنصر در سیستم تابع تمامیت سیستم میباشد.بایستی راهبرد شهر خلاق و توسعه گردشگری را جا انداخت و مسئولین را مطمئن کرد که با اقتصاد نفت به جایی نمی رسیم".

در انتها با نظر موافق مدعوین مبنی بر آنکه این مباحث نیاز به گفت و گو و بررسی دارد، ادامه گفت و گوها به جلسه بعدی موکول شد.

 

انتهای خبر

اخبار