چهارشنبه# #،# #21# #شهریور# #1397
دکتر بخشی: مشکلات به ظاهر اقتصادی ما بسیاری شان ریشه در مسایل اجتماعی ما دارند
تحلیل سینمای اجتماعی دهه ۹۰ در مصاحبه منتشر شده در صفحه زندگی سلام روزنامه خراسان با دکتر حامد بخشی، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی.
❓آیا در دهه 90 تولید فیلم های اجتماعی که به مسائل خاص اجتماع بپردازند به نسبت سالهای پیش افزایش یافته اگر آماری در این زمینه دارید بفرمائید.
بله. در دهه 90 تولید فیلم های اجتماعی بیشتر شده است طبق تحقیقاتی که ما داشتیم و با تحلیل محتوای ده فیلم پرفروش هر سال و مجموعا 300 فیلم پس از انقلاب از سال60 تا 95 ، نتایج جالبی به دست آمد. مساله ای که دهه 90 را به نسبت دهه های پیش متفاوت می کند این است که جنبه اجتماعی در فیلم های این دوره بیشتر است و دو جریان عمده و اصلی در دهه 90 بحث ناهنجاری های اجتماعی و مسائل زناشویی است که در مورد دوم یک وجه جدی آن بحث آسیب های خانواده مثلا خیانت است. مساله خانواده و زناشویی در دهه 60، ده درصد بوده در حالی که پرداختن به این موضوع در دهه 90 بالای شصت درصد است همچنین نسب به سال 80، این آمار ده درصد افزایش پیدا کرده . پرداختن به مساله ناهنجاری های اجتماعی نیز در دهه،60 پنج درصد بوده و در دهه 90 به سی درصد می رسد همچنین نسبت به دهه 80 ده درصد افزایش پیدا کرده است.
❓این آمار را چگونه می توان به جامعه تعمیم داد؟ و سینمای اجتماعی تا چه حد می تواند نمود جامعه فعلی باشد؟
ما هرچه به جلو می رویم مساله اجتماعی پر رنگ تر می شود. از طرفی بخش عمده فیلم ها برای طبقه اجتماعی متوسط ساخته می شود و این بخش از اجتماع مساله عمده اش مسائل اجتماعی است. عمده فیلم سازان ما نیز از همین طبقه هستند و عموما یک فیلم ساز از طبقه خودش و برای آنها فیلم می سازد مگر اینکه دغدغه خاصی در طبقه فرودست داشته باشد یا اینکه بخواهد با ساختن فیلمی متمایز فروش گیشه را به دست بیاورد. از سویی دیگر بخش عمده تماشاگران و سینمارو های جامعه ما نیز طبقه متوسط اند . اینکه پرداختن به مسائل خانواده روند صعودی داشته یعنی خانواده مساله جدی ما است و به نوعی سینما احساس می کند خانواده دچار مشکلات متعددی است. یک سوم مسائل خانوادگی در سینمای دهه 90، مربوط به ناهنجاری های زناشویی است و 40درصد درباره مساله همسر یابی و ازدواج . به وضوح دیده می شود که نرخ ازدواج در جامعه پایین آمده و جامعه ما به طور جدی درگیر مساله یافتن الگویی برای همسر یابی است چون الگو های سنتی گذشته رنگ باخته و الگوهای جدید نیز زمینه اش فراهم نیست لذا این می شود یک مساله اجتماعی .
❓یعنی به نظر شما مشکلات اجتماعی و اقتصادی بیشتر در طبقه متوسط رخ می دهد؟
طبقه اجتماعی از دو دسته عینی و ذهنی تشکیل می شود. عینی آن طبقه ای است که فرد واقعا متعلق به آن است و بر اساس شاخص هایی نظیر درآمد، تحصیلات و شغل سنجیده می شود. طبقه ذهنی ذهنیت فرد است که خود را متعلق به کدام طبقه بداند. 70 درصد جامعه ایران خودشان را متعلق به طبقه متوسط می دانند و اگر فردی به لحاظ ذهنیتی خود را جزو طبقه متوسط بداند، انتظارات و توقعاتش بر اساس مقتضیات و سبک زندگی این طبقه شکل می گیرد. بخش عمده ای از مسائل اجتماعی ما از این نشات می گیرد که می خواهیم زندگی در سطح طبقه ای بالاتر از خود داشه باشیم همین باعث به وجود آمدن استرس ها و ناهنجاری های اجتماعی ناشی از تفاوت بود و نمود ما می شود. لذا مشکلات به ظاهر اقتصادی ما بسیاری شان ریشه در مسایل اجتماعی ما دارند.
❓آیا سینما باید برای حل بحران های اجتماعی راهکار ارائه دهد؟
سینما کارش ارائه راهکار نیست یعنی از عهده اش بر نمی آید. این کار سیاست گذاران و متخصصان اجتماعی است. ویژگی اصلی سینما بازتاب دادن مسائل است .اساسا رسانه 2 کارکرد دارد اینکه مانند آیینه مسائل اجتماعی را به جامعه نشان دهد و یا بر آنها تاکید کند. وجه دیگر رسانه ترویج ،تبلیغ و هشدار دادن است همچنین رسانه ذهنیت ما را شکل می دهد هر دو وجه بسیار اهمیت دارد.
❓مشکل عمده و ضعف سینمای اجتماعی را در چه می بینید؟
اکثر فیلم های اجتماعی ما نگاه ساختاری به مسائل اجتماعی ندارند یعنی به این مسائل با نگاه فردی و اخلاقی پرداخته می شود و به نظرم بهتر است برای حل این مشکل میزگردهایی بین جامعه شناسان و فیلم سازان برای تبادل نظرات وجود داشته باشد چون لازم است یک فیلم ساز از علوم اجتماعی آگاهی داشته باشد.
اخبار
- بیست و پنجمین شماره فصلنامه علمی "مطالعات اجتماعی گردشگری" منتشر شد
- قهرمان عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب مطرح کرد اهمیت واژه مهماننوازی در امر زیارت
- درخشش عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی در مسابقه دیتاژورنالیسم دقیقه ۱۴۰۲
- بازدید عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از فعالیت های جهاددانشگاهی خراسان رضوی
- دکتر بخشی در نشست «توصیف تحلیلی گردشگری پزشکی در گردشگران داخلی و خارجی کشور»: مشهد در صدر شهرهای مورد مراجعه زائران خارجی و گردشگران داخلی برای درمان است
- بازدید رایزن اقتصادی ایران در هرات افغانستان از پژوهشکده گردشگری
- دکتر حامد بخشی در نشست«بررسی رفتار زائران و گردشگران شهر مشهد در حوزه اقامتگاه»: میانگین گردشگران و زائران مشهد استطاعت بالاتری نسبت به میانگین کشوری دارند
- کارگاه تدوین بسته سفر گردشگری سلامت
- مدیرگروه گردشگری و میراث فرهنگی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی: نبود آمار گلوگاه مسائل گردشگری است
- نشست دکتر حسین امینی، رئیس جهاد دانشگاهی با اعضا پژوهشکده گردشگری، گروه پژوهشی توسعه پایدار شهری-منطقهای و مرکز تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان
- بازدید سفیر ویتنام در جمهوری اسلامی ایران از فعالیتهای پژوهشکده گردشگری/گزارش تصویری/
- رئیس سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی: علوم انسانی در ساحت علم نقش پررنگی ایفا میکند