دوشنبه# #،# #30# #مهر# #1397

عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی: آموزه برنامه‌های تلویزیونی دستیابی به نشاط با مصرف بیشتر است

اشتراک گذاری

 

«نشاط و اعتیاد به مصرف» عنوان نوشتاری است از دکتر حامد بخشی، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی که نقدی است بر برنامه های تلویزیون رسمی؛ متن کامل این یادداشت را در ادامه می توانید بخوانید:

این روزها لزوم شادی و نشاط در جامعه به دغدغه‌ای جمعی تبدیل‌ شده است. از سیاست‌گذاران تا برنامه‌ریزان و فعالان فرهنگی در کشور به دنبال آن هستند که چگونه می‌توان نشاط را در جامعه افزایش داد. برخی از پژوهش‌های داخلی و خارجی از میزان کمِ نشاط و شادابی در جامعه و خلق‌وخوهای متناسب با آن (نظیر میزان عصبانیت) حکایت می‌کنند. این در حالی است که اگرچه به لحاظ سرانه کیفیت زندگی و رفاه با کشورهای پیشرفته فاصله زیادی داریم، کیفیت زندگی مردم جامعه در مقایسه با ٢٠ سال گذشته (تا پیش از سقوط ارزش ریال در چند ماه اخیر) رو به بهبود بوده است. یکی از عوامل تعیین‌کننده اصلی شادی و نشاط، رضایت از زندگی است به‌ گونه‌ای که برخی‌ها حتی آن را تعریف‌کننده نشاط و شادابی دانسته‌اند. رضایت از کیفیت زندگی معلول ٢ عامل میزان داشته‌ها و کیفیت عینی زندگی فردی و انتظار و توقعی است که ما از زندگی داریم. به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر، با وجود آهنگ کند رشد کیفیت زندگی، شاهد رشد باشتاب انتظار و توقع از زندگی بوده‌ایم. این ٢ جمعا کاهش رضایت از داشته‌ها و در نتیجه کاهش نشاط و شادابی ناشی از نارضایتی مداوم را به همراه داشته است. سوای تأثیرگذاری رسانه‌های بیگانه که به‌ عنوان سیاستی راهبردی نارضایتی را در جامعه پمپاژ می‌کنند، از نقش جدی رسانه‌های داخلی نباید غافل بود به‌ گونه‌ای که در تماس طولانی‌مدت با برنامه‌های تلویزیونی، آموخته‌ایم که اگر نمی‌توانیم کالاهای جدید (از چیپس گرفته تا ماشین لباس‌شویی مارک فلان) را مصرف کنیم، باید افسرده، غمگین و ناراضی از زندگی باشیم. ما سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی زیادی دیده‌ایم که افراد طبقه پایین را ناراحت و اندوهگین نشان داده‌اند. حتی طبقات متوسط را اندوهگین و افسرده در حسرت خرید کالا یا خدماتی نشان داده‌اند که طبقات بالا مصرف می‌کنند. در مقابل، مصرف‌کنندگان کالاها را افرادی شاد، با اعتماد‌به‌نفس و خرسند نشان داده‌اند. آگهی‌های تلویزیونی برای ترغیب جامعه به خرید، افراد را پیش از مصرف کالای مورد نظر خود غمگین و افسرده و پس از مصرف یا داشتن آن، شاد و پرنشاط و خرسند نشان می‌دهند. این‌ همه یعنی ما به‌ مرور و زیر هجوم مداوم این تصاویر و پیام‌ها شرطی شده‌ایم که ناخودآگاه خرسندی و نشاط را در مصرف جست‌وجو کنیم و پس از هر مصرفی، در جست‌وجوی مصرفی دیگر برای خرسندی باشیم. به‌ علاوه، ‌هنگامی‌ که به مصرف دسترسی نداریم، اندوهناک و بی‌نشاط باشیم. ما معتاد به مصرف‌ شده‌ایم! این در حالی است که طبق پژوهش‌های صورت‌گرفته، عواملی که بیشترین نشاط بلندمدت را در انسان‌ها پدید می‌آورند از جنس کالا و خدمات مصرفی نیستند بلکه خدماتی رایگان‌اند! پژوهش‌ها نشان می‌دهد بیشترین رابطه بانشاط در جوامع را نه ثروت بلکه روابط و ارتباطات خانوادگی دارد. این یعنی افرادی بیشترین نشاط و شادابی را تجربه می‌کنند که بیش از دیگران با خانواده و خویشاوندان خود روابط گرم و ارتباطات صمیمانه دارند. لبخند، آغوش گرم، بوسه و بسیاری از رفتارهای اجتماعی دیگر، همگی، رایگان هستند و از قضا بیشترین تأثیر را بر ایجاد روحیه نشاط و شادابی در جامعه دارند. به نظر می‌رسد برای بازیابی روحیه نشاط اجتماعی، نخست باید پیام‌های مسموم رسانه‌ای، دست‌کم در رسانه‌های رسمی، مدیریت و دوم، شیوه‌های زندگی پرنشاط در جامعه ترویج داده شوند. 

اخبار