شنبه# #،# #06# #بهمن# #1397

آیا اجتماع محله ای در شهر امروزی ممکن است؟

اشتراک گذاری

«آیا اجتماع محله ای در شهر امروزی ممکن است؟» عنوان یادداشتی است از دکتر حامد بخشی، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی که نقدی است بر عملکرد شهرداری در احیای اجتماع محلی؛ متن کامل این یادداشت را در ادامه می توانید بخوانید:


چند سالی است شهرداری های تهران و کلان شهرهایی نظیر مشهد به دنبال احیای اجتماع محله ای هستند. شهر را به محلات تقسیم نموده اند، شورای محله تشکیل داده اند و هزینه های زیادی می کنند تا بتوان چنین واحدهای اجتماعی در شهر ایجاد نمود. اما آیا می توان ایده اجتماع محله ای را در شهر امروز احیا نمود؟ برای پاسخ به این سوال باید چند مقدمه بیان کرد.
1. تعاملات مکان مند میان انسان ها، بر حسب ضرورت است نه تمایل اولیه. به عبارت دیگر، نزدیکی مکانی بین دو انسان، دلیل و انگیزه کافی برای تعامل میان آنها نیست. 
تعامل انسانی می تواند دو هدف بیرونی و درونی داشته باشد. هدف بیرونی یعنی اینکه فرد از برقراری تعامل با دیگری به هدفی دست می یابد. مانند تعامل دو انسان در یک معامله. هدف درونی یعنی اینکه خودِ تعامل برای فرد لذت بخش است. مثل تعامل دو فردی که به یکدیگر و همصحبتی با هم علاقمند هستند و از حضور و گفتگو با یکدیگر لذت می برند. 
در تعامل ناب، یعنی تعامل برای تعامل، انسان ها همواره در محدودیت های مکانی و زمانی قرار دارند. آنها نمی توانند از میان تمام انسان های کره زمین، فرد مورد علاقه خود را انتخاب کنند. در نتیجه، به محدودیت هایی نظیر محدودیت جغرافیایی، زمانی، اجتماعی و ... تن در می دهند. در نتیجه، ما برای برقراری تعاملات ناب نیز از میان افراد دور و بر خود، نظیر همکاران و همسایگان و ... انتخاب می کنیم. فناوری های نوین ارتباطاتی موجب شده اند تا محدودیت های مکانی تعامل به میزان زیادی کمرنگ شوند و افراد گستره انتخاب بیشتری برای تعاملات ناب خود داشته باشند.
در تعاملات ابزاری (تعامل برای هدف بیرونی) در گذشته تعاملات محله ای موجب رفع نیازها و کمک به یکدیگر در هنگام دشواری ها میشد. کمکی که به دلیل بعد مسافت نمیشد آن را از دیگران طلب کرد. با رشد فناوری های حمل و نقل و خدمات شهری، چنین نیاز های نیز تا حد زیادی مرتفع شده و افراد نیازی به چنین تعاملات ابزاری محله ای نمی‌بینند. 
به همین خاطر شاهد این هستیم که با وجود تشویق ها و هزینه های زیاد مدیریت شهری چنین تعاملاتی شکل نگرفته و اجتماع محله ای به وجود نیامده است. گویا عصر اجتماع محله ای که صرفا ناشی از یک جبر جغرافیایی بود به سر آمده است!

اخبار