چهارشنبه# #،# #16# #مرداد# #1398

تحلیلی بر آمار گردشگران و زائران شهر مشهد در بهار امسال

اشتراک گذاری

"تحلیلی بر آمار گردشگران و زائران شهر مشهد در بهار امسال" عنوان یادداشتی است از دکتر حامد بخشی، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی که تحلیلی است بر آمارهای مرتبط با گردشگران و زائران مشهد؛ متن کامل این یادداشت را در ادامه می توانید بخوانید:
در نبودِ آمارگیری نظام مند از زائران و گردشگران شهر مشهد، هر کس به ظن و شواهد در دسترس خود، حکایتی از میزان زائران مشهدالرضا(ع) ارائه می کند. اختلاف این آمار ها نیز اندک نیست. برای مثال، برآوردهای زائران نوروزی مشهد از 2.5 میلیون تا 7 میلیون نفر نیز روایت می شود. در این نوشتار قصد دارم تا بر مبنای آمارهای منتشره مرکز آمار ایران از گردشگران ملی و برش سفرهای شهر مشهد آن برآوردی متقن تر از وضع موجود و بهار گذشته ارائه دهم.
بنا به گزارش مرکز ملی آمار ایران، در دو بهار 96 و 97 مجموعا 69درصد خانوارهای ایرانی سفر کرده اند. یعنی از خانه خود به شهری دیگری یا روستایی دیگر به قصد تفریح یا دیدار بستگان و ... جابه جا شده اند. این یعنی چیزی حدود 102 تا 112میلیون سفر در سه ماهه نخست سالهای 96 و 97. 
47درصد این سفرها در بهار 96 و 55درصد آنها در بهار 1397 با اقامت شبانه بوده است که آن را اصطلاحا گردشگری می نامند. بدین ترتیب، میزان سفرهای گردشگری در بهار 97 نسبت به سال قبل 17درصد رشد داشته است. نزدیک به 60درصد سفرهای گردشگری با قصد دیدار دوستان و بستگان انجام شده است. از هر 4 سفر، یک سفر به قصد تفریح و گردش صورت گرفته و حدود 8درصد سفرهای ایرانیان نیز به قصد زیارت انجام گردیده است.
همانطور که سهم دیدار آشنایان و بستگان در انگیزه سفر مردم ایران بالاست، سهم منازل آنان در اقامتگاه گردشگران نیز جدی است. به طوریکه حدود 72درصد شب های اقامت گردشگران بهاری در خانه آنها بوده است. اقامتگاه های سازمانی 3درصد، اقامتگاه های عمومی 4 درصد و منازل شخصی اجاره ای نیز 8درصد کل اقامت شبانه گردشگران را به خود اختصاص داده است. 
طبق یافته های مرکز آمار ایران، سهم شهر مشهد از کل سفرهای بهاری دو سال گذشته چیزی حدود 3.5 درصد بوده است. به بیان دقیق تر، در بهار سال های گذشته چیزی نزدیک به 3.8 میلیون نفر به این شهر سفر کرده و مجموعا در دو بهار 96 و 97 به ترتیب حدود 16 و 17 میلیون نفر شب اقامت داشته اند. بدین ترتیب میانگین مدت اقامت زائران و گردشگران شهر مشهد بین 4.3 تا 4.5 روز می باشد. 
اگر فرض کنیم مشکلاتی همچون تورم کم سابقه و کاهش قدرت خرید مردم تاثیر چندانی بر سفرهای بهاری آنان نداشته است و همان رشد سفرها از بهار 96 به بهار97 را ادامه دهیم، تعداد زائران و گردشگران شهر مشهد در سه ماه فروردین، اردیبهشت و خرداد به عدد 3.8 میلیون نفر می رسد. اگر از این میزان فقط 800 هزار نفر را به حساب زائران و گردشگران بهاری بعد از نیمه فروردین ماه منظور کنیم، تعداد گردشگران نوروزی سال 98 به عدد سه میلیون نفر می رسد. 
یافته های ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران از این جهت واجد اهمیت است که تفاوت چشمگیر برآوردهای حاکمیتی از زائران شهر مشهد با واقعیت را نشان می دهد؛ چنانچه برخی از دستگاه های مسوول آماری 7 میلیون نفری برای مسافران نوروزی شهر مشهد در سال 98 اعلام کرده اند. 
ارائه بیش برآوردهای آماری از تعداد گردشگران و زائران شهر مشهد، اگرچه ممکن است برخی مزایای کوتاه مدت روانی و تبلیغاتی داشته باشد، اما آسیب های جدی به توسعه گردشگری استان و شهر مشهد می زند. بخش های خصوصی و دولتی تولید و عرضه کالاها، تسهیلات و خدمات گردشگری را مبتنی بر میزان تقاضای این حوزه تنظیم می کنند که خود متناسب با نرخ گردشگران است. چنین بیش برآوردهای برای مثال باعث می گردد که تعداد واحدهای تجاری ساخته شده یا هتل هایی مجوز ساخت داده شده بیش از میزان تقاضای گردشگری باشد و نهایتا موجب ضرر و زیان در صنعت گردشگری گردد. 
از این رو، بر عهده دستگاه های مسوول گردشگری است که به جای ارائه هر ساله آمارهای ظنی و نادرست، آمارگیری نظام مند و فنی گردشگران مشهد را در دستور کار خود قرار دهند تا طبق آن بتوان برنامه ریزی توسعه شهری و گردشگری مناسبی برای مشهد الرضا(ع) داشت.

اخبار