“صنعت گردشگری در خدمت رشد فراگیر” عنوان نوشتاری از دکتر سعید خدیوی، عضو گروه پژوهشی اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری است که به مناسبت هفته گردشگری نگاشته است که به ارزش و اهمیت گردشگری در عصر جدید پرداخته است؛ متن کامل این یادداشت را در ادامه می توانید بخوانید:

در طی چندین دهه گذشته جهان با رشد اقتصادی بی سابقه ای مواجه بوده است آنچنان که حجم تولید در جهان در طی سی سال گذشته تقریبا چهار برابر شده است اما در طی همین مدت نابرابری نیز افزایش بی سابقه ای داشته است تا جایی که در سال ۲۰۲۰ یک درصد جمعیت جهان معادل ۴۶ درصد ثروت را در اختیار داشته اند این مهم نشان دهنده عدم برخورداری بخش عظیمی از جهان از رشد اقتصادی در دوران معاصر است از این رو در طی سالیان اخیر نظریه "رشد فراگیر"(Inclusive growth) به منظور اطمینان از برخورداری همگان از فرصت رشد اقتصادی مطرح شده است. در چارچوب رشد فراگیر، فراگیری رشد اقتصادی به‌صورت «برابری فرصت‌های رشد» تبیین می‌شود. رشد فراگیر بر دو هدف خلق فرصت‌ها و فراهم کردن شرایط بهره‌مندی از آن‌ها برای همگان، تمرکز دارد.

به گزارش پژوهشکده گردشگری دکتر خدیوی در ادامه این یادداشت آورده است: در تبیین چرایی افزایش نابرابری و عدم برخورداری خیل عظیمی از مردم از مواهب رشد اقتصادی برخی از نظریات توسعه همچون نظریه وابستگی معتقدند ارزش اضافی در حال انتقال از اقمار به مرکز هستند در این نظریه فرایند انتقال ارزش از شهرهای کوچک ‌و روستاها به شهرهای بزرگ و از آنجا به کلان شهرها و سپس به پایتختها و در نهایت از پایتخت کشورهای در حال توسعه توسعه به کشورهای توسعه یافته در نظام جهانی منتقل می گردد.

با نگاهی به سطح درآمد و رفاه در روستاها و شهرهای ایران می‌توان تا حدودی حقانیت این نظریه را تایید کرد چرا که عمده صنایع و خدمات که منشا ارزش و توسعه اقتصادی می باشند در شهرهای بزرگ حضور دارند  و شکاف درامدی بین روستاهای نزدیک به شهرها و شهرهای نزدیک به پایتخت با شهرهای دور افتاده در طی چند دهه گذشته بسیار زیاد شده است که همین عامل باعث ظهور پدیده حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ برای بهره مندی از ارزش اضافی جمع شده در این شهرها بوده است.

در این میان صنعت گردشگری بالاخص گردشگری فرهنگی و طبیعی می تواند این چرخه انتقال ارزش را تغییر دهد در حقیقت گردشگری بالاخص گردشگری طبیعی و فرهنگی از آنجایی که بخش زیادی از منابع فرهنگی و طبیعی در نقاط خارج از شهرهای بزرگ و کلان شهرها قرار دارند می‎تواند با جذب گردشگران علاقمند از کلان شهرها و شهرهای بزرگ به روستاها و شهرهای کوچک بخشی از درآمد ایشان را به این نقاط انتقال دهد که در نهایت منجر به انتقال ارزش و توسعه اقتصادی و بهره مندی این مناطق از مواهب رشد اقتصادی می گردد.

از این رو سازمان جهانی گردشگری نیز شعار روز جهانی گردشگری را گردشگری برای توسعه فراگیر قرار داده است اما ناگفته پیدا است که بدون سیاستگذاری دقیق و اصولی دستیابی به این مهم با چالشها و مشکلات فراوانی رو به رو خواهد بود، از آن جمله عدم توجه به پایداری زیست محیطی و مسائل اجتماعی و فرهنگی می باشد که میتواند عواقب جبران ناپذیری را به وجود بیاورد همچنین ضرورت توجه به تامین زیرساختهای مورد نیاز و توسعه زنجیره خدمات گردشگری همچون سوغات، غذا و اقامت مبتنی بر ظرفیتهای بومی نقش به سزایی در کاهش نابرابری و انتقال ارزش به نقاط محروم ایفا نماید.