یکی از حوزه‌هایی که کمترین موفقیت را داشتیم حوزه برنامه­ریزی گردشگری است.

دکتر مهدی برادران، معاون برنامه ریزی و توسعه شهردار مشهد در گفت و گو با خبرنگار بخش رسانه همایش بین المللی علمی_راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ایران؛ چالش ها و چشم اندازها افزود: اقدامات شهرداری در حوزه گردشگری تاکنون حداقلی بوده است و در اجرای برنامه‌های گردشگری هنوز نتوانستیم به سطح ایده‌آل مورد نظرخود برسیم.

وی با بیا اینکه اگرچه سال گذشته تلاش‌هایی صورت گرفت، گفت: به دلیل نیاز به تعامل بخشی با سایر دستگاه‌ها تلاشها به نتیجه نرسید.

وی با اشاره به جایگاه مدیریت شهری که یک جایگاه خاص است، تاکید کرد: مهمترین و موثرترین مجموعه‌ای که می‌تواند گردشگری هر شهر را مدیریت کند شهرداری آن شهر هست. اما به دلیل اینکه بسیاری از امکانات مراکز گردشگری نظیر سینماها و موزه‌ها در اختیار مدیریت شهری قرار ندارند، نمی‌توان برنامه منسجمی ارائه نمود.

برادران افزود: در حوزه سیاستگذاری هم گرچه میراث فرهنگی زحمات زیادی می‌کشد اما لازمه اش این است که به مشهد نگاه فراملی داشته باشند که در این حوزه هم دچار چالش‌هایی هستیم.

وی اظهار داشت: در حوزه زیرساخت‌ها نیز مدیریت شهری شاید نقش تعیین‌کننده‌ای نداشته باشد. به عنوان مثال فرودگاه‌ شاید یکی از مهم‌ترین موضوعات باشد. همچنین آزادراه‌ها و جاده‌های مواصلاتی که در بحث سفر و تسهیل سفر موثر هستند. استان خراسان رضوی از نبود مدیریت موفقی در این عرصه رنج می‌برد. فرودگاه مشهد (خصوصا سالن پروازهای خارجی)، شایسته شهر بین‌المللی در حوزه میزبانی زائرین نیست. در حوزه جاده‌ها نیز وضعیت مناسبی در مقایسه با سایر استان‌ها نداریم. در حالی که بیشترین تعداد سفر کشور به شهر مشهد است، سهم مناسبی از راه ندارد. این موارد زیرساختهای ضروری است که باید وجود داشته باشند.

معاون برنامه ریزی و توسعه شهردار مشهد با بیان اینکه باید به نقش آی تی در مدیریت گردشگری و شهر هوشمند توجه داشته باشیم؛ افزود: در حوزه مخابرات نیز خدماتی که مخابرات برای زائرین پیش‌بینی کرده است ـ نظیر اینترنت ـ  مشکلاتی دارد که اخلال در روند زندگی جاری زائرین ایجاد می‌کند.

وی افزود: همچنین بهداشت و امنیت زائرین باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. در حوزه مباحث فرهنگی نیز با وجود اینکه از معنویت و رخدادهای فرهنگی بارگاه امام رضا (ع) بهره‌مند هستیم، اما از ظرفیت‌های فرهنگی جدیدی که در شهر ما هست به طور احسن استفاده نمی‌شود. چه در زمینه ادبیات مناسب و چه سایر موضوعات هنری و حتی موضوعات قرآنی در شهر مشهد به خوبی عرضه نمی‌شوند و از مظلومیت خاصی برخوردارند. هر چند زحمات خوبی گروه‌های مختلف هنری مانند تئاتر و مجموعه‌های مختلف در سطح شهر می‌کشند، اما تا رسیدن این به هدف که این رخدادها به عنوان فرصت‌های مکمل در سطح شهر بتوانند کمک کنند و رفتار خود را برای بیان فرهنگ مناسب دنبال کنند فاصله داریم.

 

یکی از چالش‌های ما موزه مرکزی خراسان است 

معاون برنامه ریزی و توسعه شهردار مشهد گفت: یکی دیگر از چالش‌های ما موزه مرکزی خراسان است که می‌توانست در موعد مقرر به بهره‌برداری برسد، اما متاسفانه به دلیل اعتبارات محدود به نتیجه نرسیده و جزء اولویت‌های دولت قرار نگرفته است. ما امروز نگران این هستیم که وعده‌های مکرر مدیران سابق میراث فرهنگی محقق خواهد شد یا خیر و این موزه از چه محتوایی برخوردار خواهد بود؟

برادران گفت: شهر مشهد با توجه به ظرفیت بارگاه حضرت علی‌ابن‌موسی‌الرضا (ع)، بیش از 80 درصد ظرفیت گردشگر خارجی کشور را به خود اختصاص داده است. این امر به این معنی است که اگر بخواهیم به چشم انداز افق 1404 کشور، مبنی بر ورود سالانه بیست میلیون گردشگر خارجی برسیم می‌بایست اولویت اول را به شهر مشهد بدهیم. از این میزان گردشگر خارجی باید چنین پیش‌بینی شود که 16 میلیون گردشگر خارجی به نیت سفر زیارتی به کشور ایران سفر می‌کنند.

وی با بیان اینکه متاسفانه سطح باور عمومی نسبت به این موضوع پایین است. گفت: وجود فاصله کنونی با افق پیش‌بینی شده، به این معنی نیست که هدف بلند پروازانه است. در واقع در مقایسه با آمار جهانی گردشگری، این هدف پروازانه نیست. اگر جمعیت سیصد میلیونی شیعیان جهان هر کدام یک بار به ایران سفر کنند، بیست سال طول خواهد کشید. بنابراین رسیدن به 16 میلیون گردشگر خارجی در افق 1404 تحقق پذیر خواهد بود. ضمن اینکه از حیث امنیت و احساس تعلقی که شیعیان جهان به شهر مشهد دارند وضعیت مناسبی داریم و اگر زیرساخت‌های مناسبی داشته باشیم، به این هدف می‌توانیم برسیم. قطعا تعداد هتلهای موجود کفایت پذیرش این تعداد زائر را نخواهد داشت. علاوه بر این باید مراکز تجاری مناسب‌تری پیش‌بینی شود. هنوز طبق طرح جامع، دو سوم ظرفیت‌های تجاری پیش‌بینی شده استفاده نشده است.

وی افزود: اگر هموطنانی که به مشهد نیامده‌اند را نیز لحاظ کنیم، سه سال طول خواهد کشید که این افراد به مشهد سفر کنند. در واقع بسیاری از افراد با وجود داشتن توانایی مالی، به دلیل کمبود زیرساخت‌هایی نظیر بلیط و محل اسکان مناسب به مشهد سفر نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه خدمات شهر مشهد از دید گردشگران خارجی ارزان‌ترین خدمات در سطح جهان محسوب می‌گردد، اظهار داشت: مشکل دیگر این است که در داخل کشور کلوپ‌های تخفیف تعریف نشده است. به عنوان مثال اولین سوالی که از شما به عنوان مسافر در خارج از کشور پرسیده می‌شود این است که جزء کدام کلوپ تخفیف هستید و این امر در گردشگری تعریف شده است. در سال‌های بعد بخش خصوصی باید ریسک کند، سرمایه گذاری کند و نوآوری کند. در واقع اینگونه نیست که فقط بخش دولتی باید اقداماتی را انجام دهد، بلکه بخش خصوصی هم باید بیشتر ورود پیداد کند. اکنون ظرفیت ما برای افق‌های بلندمدت کم است.

 

اقتصاد مشهد مبتنی بر زیارت و گردشگری زیارتی است

در محدوده منطقه ثامن اجازه تملک به کشورهای اسلامی داده شده است

معاون برنامه ریزی و توسعه شهردار مشهد گفت: اقتصاد مشهد اقتصاد خدماتی مبتنی بر زیارت و گردشگری زیارتی است، بنابراین رونق اقتصادی شهر در گرو گردشگری است.

در خصوص جذب اعتبارات استانی و ملی، عدالت در توزیع اعتبارات رعایت نشده و بر خلاف وعده های مکرر، سهم مشهد به سایر شهرها تخصیص یافت و شهر مشهد نیمی از اعبتارات سایر شهرها را دارا بود. اگر ما هشت درصد جمعیت کشور را داشته باشیم، باید هشت درصد اعتبارات به ما تعلق بگیرد در حالی که سهم اعتبارات تخصیص یافته 4 درصد کشور بود. در حوزه گردشگری نیز وعده ریاست محترم جمهور سابق این بود که در ظرف 5 سال، هر ساله 200 میلیون تومان اختصاص داده شود که این وعده هم محقق نشد.در خصوص ایجاد اشتغال نیز به تبع رونق اقتصادی شهر، اشتغال ایجاد شده است.

وی افزود: در خصوص سرمایه‌گذاری نیز، اگر زائر حذف شود، سرمایه‌گذاری معنی ندارد. سرمایه‌گذاران خارجی از کشورهای افغانستان و عرب و سایر کشورها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. یکی از اقدامات شهرداری این بود که در محدوده منطقه ثامن اجازه تملک به کشورهای اسلامی داده شده است. در برخی از پروژه ها مانند پروژه ملل، (منطقه 5 شهرداری) سرمایه‌گذاری خارجی و حضور برخی کشورهای خارجی پیش‌بینی می‌شود. معدود پروژه‌های بزرگ مقیاس شهر مشهد سرمایه‌گذار خارجی دارند. در واقع برای جذب سرمایه‌گذار در پروژه‌های بزرگ مقیاس باید تلاش بیشتری صورت گیرد. باید ضمانت‌های سرمایه‌گذاری فراهم گردد و حقوق سرمایه‌گذاران رعایت شود. هم اکنون حتی برای حق ابتدایی داشتن سیم کارت به نام خود دچار چالش هستند. مدیریت یکپارچه شهری و سایر دستگاهها باید با همراهی هم این مسایل را حل کنند.

 

مشهد از حیث معماری، شهرسازی، سیما و منظر دچار شلختگی و بی‌قوارگی است

برادران گفت: در حوزه نوسازی و توسعه سیمای شهری، در نوروز، تابستان و آخر صفر که حجم بیشتری مهمان به شهر مشهد می‌آید، ظاهر شهر عوض می‌شود و حس میزبانی و مهمان‌نوازی برای ظاهر شهر مزایایی داشته است ولی هنوز تا وضعیت ایده‌آل فاصله زیادی داریم.

وی افزود: مشهد از حیث معماری، شهرسازی، سیما و منظر دچار چالش‌های عدیده، شلختگی و بی‌قوارگی و نبود رنگ است و ما باید خود را در کلاس خاص جهانی ببینیم.

وی اظهار داشت: حمل و نقل نیز یکی از موضوعات اساسی است و حمل و نقل درون شهری مساله‌ای جدی است. مشهد شهر مسافرپذیری است و ممکن است عمدتا افراد ماشین شخصی نداشته باشند و مایل باشند از سیستم‌های حمل و نقل عمومی استفاده کنند. بنابراین باید سیستم حمل و نقل عمومی مناسب داشته باشیم.

وی با اشاره به خطو قطار شهری گفت: به عنوان یک کلانشهر تا زمانی که خطوط قطار شهری به بهره‌برداری نرسیده است، شرمنده مردم هستیم. به عنوان یک کلانشهر و با در نظر گرفتن این حجم زائر، زیبنده نیست که یک یا دو خط قطار شهری داشته باشیم. باید سیستم یکپارچه قطار شهری داشته باشیم و باقی خطوط اصلی راه اندازی شود تا حجم عمده‌ای از سفرها را قطار شهری بر عهده داشته باشد. هم اکنون 100 هزار نفر از قطار شهری استفاده می‌کنند که این سهم کمی از کل حمل و نقل ما را شکل می‌دهد و با راه‌اندازی کلیه خطوط باید به بیش از یک میلیون نفر برسد تا حجم سفرها با وسایل حمل و نقل شخصی و سایر وسایل کمتر شود.

وی افزود: در حوزه اتوبوس‌ها نیز علیرغم اینکه مصوبه هیات دولت این بود که 400 اتوبوس، مازاد بر سهمیه شهر مشهد اختصاص پیدا کند اما متاسفانه در سه سال گذشته سهمیه اتوبوس شهر مشهد و سهمیه مازاد آن داده نشده است و ما اکنون بالغ بر 1000 اتوبوس از دولت طلبکار هستیم که امیدواریم در دولت جدید این وعده محقق شود. از میان شاخص‌های مذکور گردشگری بیشتر موجب رونق اقتصادی شهر شده است.

 

همایش توسعه گردشگری ایران می‌تواند به حل مشکلات گردشگری شهر کمک کند

معاون برنامه ریزی و توسعه شهردار مشهد ضمن تشکر از مجموعه پژوهشکده گردشگری جهاد‌دانشگاهی برای برگزاری همایش گردشگری، گفت: همایش از طرق تبادل اندیشه‌ها‌ی صاحبنظران این عرصه  و افراد ذینفع و درگیر این موضوع؛ کمک به رسیدن به برنامه واحد و مدیریت یکپارچه گردشگری و زیارت شهری؛ ایجاد وفاق بیشتر بین نهادهای متولی در حوزه سیاست‌گذاری و اجرا؛ طراحی افق‌های بلندتری در خور شان جایگاه معنوی بارگاه حضرت علی‌ا‌بن‌موسی‌الرضا (ع) و استفاده حداکثر از پتانسیل‌های خود؛ توجه جدی به برخی از معضلات اساسی در قالب آسیب‌شناسی و بررسی چالش‌های مختلف. می‌تواند به حل مشکلات گردشگری شهر کمک کند.

دکتر برادران افزود: شاید یکی از پیامهای همایش این باشد که افق گردشگری زیارتی شهر مشهد، افق یک ملی و در سطح بالای بین الملی باید طراحی شود، این همایش باید این پیام را به اجزای مختلف جامعه منتقل کند.

وی خواستار آن شد که دستگاههای مختلف متولی و بخش خصوصی را بیشتر درگیر کنیم تا توفیق بیشتری یابیم.

وی افزود: اگر آژانسهای گردشگری، هتل‌ها و افراد صاحبنظر در مدیریت گردشگری و زائرین را دور هم جمع کنیم (که شاید جمع چند هزارنفری را تشکیل بدهند) و با حضور اساتید به نام دانشگاهی و افراد صاحبنظر به تفاهمی در حوزه اجرا برسیم، توفیقات زیادی در همایش خواهیم داشت. علاوه بر این، جناب آقای استاندار باید نقش ارشدیت خود را در حوزه مباحث اجرایی به منصه ظهور برسانند و در خصوص اتخاذ سیاست‌های مشخص در حوزه گردشگری رهنمون کلیه مدیران اجرایی باشند.

 

باید به طرح جامع گردشگری و زیارت توجه شود

برادران با اشاره به آنکه در شهر مقدس مشهد اسنادی نظیر طرح جامع تفصیلی شهر مشهد با رویکرد کالبدی، طرح جامع حمل و نقل به تصویب رسیده است و در کنار آن، طرح‌های جامع اقتصادی، زیست محیطی و فناوری اطلاعات در حال پیگیری است، تاکید کرد: موضوعی که باید به آن توجه شود، موضوع طرح جامع گردشگری و زیارت است. گرچه اقداماتی در قالب مطالعات زیارت صورت گرفته است اما برای اینکه طرح جامع مدیریت شهر مشهد داشته باشیم باید تمهیداتی را پیش‌بینی کنیم. مجموع این اسناد توسعه‌ای می‌تواند ما را به رشد و توسعه متوازن برساند. برای رسیدن به این هدف، باید موضوعات کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، گردشگری، فناوری اطلاعات و زیست محیطی با هم دیده شوند.

وی گفت: در حوزه گردشگری اگر چه سند مستقلی در شهرداری وجود ندارد ولی پژوهش‌هایی صورت گرفته‌اند که راهگشا هستند و متناسب با این پژوهش‌ها برنامه‌هایی طراحی شده است. یکی از نوزده برنامه عملیاتی شهرداری مشهد، برنامه گردشگری است و هر ساله (از شش سال گذشته تا چهار سال آینده) برای این برنامه اعتباراتی پیش‌بینی شده است و متناسب با آن ساختار تشکیلاتی و تسهیلاتی برای تحقق آن پیش‌بینی می‌شود. افق اسناد توسعه‌ای سال 1404 و برنامه‌های عملیاتی چهار ساله در نظر گرفته شده است. در برنامه عملیاتی در نظر گرفته شده در دوره زمانی 96-1393، یکی از برنامه‌های شهرداری، برنامه گردشگری است.

وی افزود: از فعالیت‌هایی که ذیل این برنامه طراحی شده، فعالیت اسکان زائرین با رویکرد اسکان ارزان قیمت است. در این حوزه به دنبال این هستیم که با هدف احداث زائرسرای ارزان قیمت، تسهیلاتی به بخش‌های خیریه و هر یک از استان‌های کشور اعطا شود تا بتوانند یک مرکز اقامتی ارزان قیمت در شهر مشهد داشته باشند. این طرح با همت مجموعه مدیریت شهری و شهردار به طور جدی آغاز شده است و ما در قالب طرح خشت آسمانی به دنبال این هستیم که زائرسرای ارزان قیمت در منطقه ثامن داشته باشیم.

معاون برنامه ریزی و توسعه شهردار مشهد در ادامه اظهار داشت: برنامه دیگر، اسکان ارزان قیمت در کمپها است. کمپ‌هایی مانند کمپ غدیر هر ساله تجهیز، آماده‌سازی و توسعه داده می‌شود. امسال نیز در بودجه سال 93 اعتباراتی پیش بینی شده که این کمپ را در قالب ایجاد آلاچیق‌های جدید توسعه دهیم. فعالیت‌های مربوط به استقبال زائرین در مبادی ورودی شهر از دیگر فعالیت‌های شهرداری مشهد در حوزه گردشگری است. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، آموزش و پرورش و نهادهای دیگر نیز در این امر دخیل هستند.

 انتهای خبر