عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در سمینار تخصصی گردشگری مذهبی، تنگناهای توسعه و مدیریت گردشگری را معرفی نمود و عوامل موثر بر برنامه‏ریزی توسعه و مدیریت گردشگری را تشریح کرد.

 

دکتر حمید ضرغام بروجنی در سمینار تخصصی گردشگری مذهبی در خصوص پیشینه صنعت گردشگری در ایران اظهار داشت: اداره امور جهانگردی در سال 1314 و  سازمان جلب سیاحان در سال 1342 تاسیس گردید. هدف برنامه توسعه گردشگری در ایران، سامان دادن به وضعیت گردشگران خارجی و تلاش برای جلب هر چه بیشتر آنان بوده است و این نگرش به نحو عمیق و گسترده‏ای در قوانین و تشکیلات مربوط به برنامه‏ریزی و مدیریت گردشگری ایران نفوذ کرده است.

 

سردبیر مجله علمی پژوهشی "مطالعات گردشگری" فعالیت گردشگری خارجی در کشور را ضعیف توصیف کرد و افزود: فعالیت گردشگری خارجی ضعیف است چون زیرساخت‏های آن که به گردشگری داخلی مربوط می شود، فراهم نشده است و فعالیت گردشگری داخلی موفق نیست، چون از پشتوانه اقتصادی و فرهنگی گردشگری خارجی محروم است، همچنین رشد روز افزون شهرنشینی و حاد شدن مشکلات، مردم را به سوی گردشگری سوق داده و در نتیجه شهرداری‏ها و بخش خصوصی را نسبتا فعال ساخته است.

 

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص تنگناهای توسعه و مدیریت گردشگری اظهار داشت: بدبرنامگی، پراکنده‏کاری و ناهماهنگی متولیان؛ جدائی میان گردشگری داخلی و خارجی؛ جدائی میان برنامه‏ریزی شهری با برنامه‏ریزی گردشگری؛ نهادها و موسسات مختلفی که معمولا اهداف بخشی و منافع سازمانی جداگانه‏ای را تعقیب می‏کنند؛ از جمله عواملی هستند که بر این موضوع تأثیر می‌گذارند.

 

دکتر ضرغام همچنین بر برنامه‏ریزی توسعه و مدیریت گردشگری تاکید کرد: قوانین مربوط به بهره برداری و حفاظت از منابع طبیعی، محیط زیست و  اراضی شهری، حفاظت منفعل از محیط زیست (محدود ساختن و محصور کردن منابع طبیعی)، وظایف و عملکرد نظام برنامه‏ریزی شهری و منطقه ای، روشن نبودن اهداف و سیاست‏های کلان توسعه گردشگری و ناهماهنگی در عملکرد سازمان‏های مسئول، عدم وجود طرح‏های آمایش ملی و منطقه‏ای، عملکرد سازمان‏های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وزارت راه مسکن و شهرسازی، شهرداری‏ها، استانداری‏ها و ...  از جمله عوامل موثردر این زمینه است.

 

وی همچنین به برخی از مشکلات در این حوزه اشاره کرد و گفت: نقش کم‏رنگ دولت دربرنامه‏ریزی برای تامین حق همگانی گردشگری و کنترل تحصیل بهینه آن، تسلط بیش از حد مالکیت خصوصی بر منابع و تسهیلات گردشگری، نقش ضعیف برنامه‏ریزی شهری و منطقه‏ای در ساماندهی گردشگاه‏های شهری وروستایی، عدم هماهنگی میان نهادهای مختلف شهری، زیست محیطی و گردشگری، نارسائی قوانین و تشکیلات اداری و اجرائی برای توسعه گردشگری از مشکلات بنیادی حوزه گردشگری می‌باشد.  

 

سردبیر مجله علمی پژوهشی مطالعات گردشگری در ادامه به معرفی بخشی از برنامه‌های توسعه صنعت گردشگری پس از انقلاب پرداخت: در نخستين برنامه پس از انقلاب (72 ـ 1368)، صنعت گردشگري با هدف شناساندن فرهنگ و تمدن ايراني و اسلامي به جهانيان و صدور انقلاب اسلامي و آشنايي ايرانيان با تمدن ساير ملل مطرح گرديد. سپس در برنامه دوم توسعه بعد از انقلاب، موضوع تشويق سرمايه گذاران بخش خصوصي و واگذاري واحدهاي نيمه تمام به بخش خصوصي، توسعه و تقويت تبليغات و تلاش در جهت شناسانيدن ايران، فرهنگ ايراني و جاذبه‏هاي آن در اولويت ويژه قرار گرفت.

 

وی در همین زمینه افزود: در برنامه سوم ادغام سازمانهاي ميراث فرهنگي و ايرانگردي و جهانگردي در جهت ايجاد هماهنگي بيشتر، آماده سازي و معرفي قطب‏هاي گردشگري، تأكيد بر جذب گردشگران كشورهاي پيشرفته و صنعتي و افزايش گردشگران كشورهاي اسلامي، ايجاد بستر مناسب جهت جلب و مشاركت بخش‏هاي غير دولتي، توسعه و بهبود آموزش نيروي انساني مطرح گردید  و  برنامه چهارم را اهدافی همچون در يك افق 20 ساله کسب 2 درصد درآمد جهاني گردشگري از 1/5 درصد گردشگران بين‏المللي، خصوصي سازي كامل صنعت گردشگري به جز بخش‏هاي نظارتي و بازاريابي شامل می‌شد.

 

دکتر ضرغام در ادامه ضمن اشاره به برخی از مواد برنامه پنجم توسعه، به بررسی تطبیقی اهداف برنامه و سند چشم‌انداز پرداخت و در این زمینه اظهار داشت: با توجه به نظرات خبرگان گردشگری کشور و تحلیل عاملی تمامی سیاست­های گردشگری برنامه پنجم به خوبی تدوین شده­اند و اجرای اثربخش آنها همان نتایج و پیامدهایی را به همراه خواهد داشت که در سند چشم انداز بیست ساله در حوزه گردشگری به آنها اشاره شده است ضمن اینکه از 5 مورد از سیاست­های برنامه پنجم، 4 مورد در حیطه خط­ مشی­های اقتصادی، حمایتی جای گرفته­اند و تنها یک مورد به امر توسعه و بازاریابی اختصاص یافته است؛ در حالی که تمامی سیاست­های سند چشم­انداز در حوزه توسعه و بازاریابی جای دارند. سیاست­های برنامه پنجم تکمیل کننده بعد اقتصادی، توسعه و بازاریابی سند چشم­انداز بوده است.

 

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی سیاست‌های دولت در ارتباط با زیربخش‌های گردشگری شامل چندین شاخه دانست: شاخه نخست سیاست های مربوط به گردشگری سلامت شامل چالش‏هايي است  كه توسعه گردشگري سلامت با آن روبرو است. سیاست‌های توسعه گردشگری روستایی و عشایری ، توسعه گردشگری داخلی در برنامه پنجم توسعه شامل طرح ارزان سازی سفر، در راستای تحقق شعار "همگانی کردن سفر" و "همه مکانی همه زمانی کردن سفر برای ایرانیان"؛ طرح گردشگري بانوان؛ راه‌اندازي بازارچه‌هاي فروش سفر؛ طرح شناسایی و توسعه روستاهاي هدف گردشگري؛ طرح ساماندهي اماکن اقامتي خصوصي و استيجاري؛ طرح توسعه مناطق نمونه، شهر‏هاي نمونه، قطب‏ها و محورهاي گردشگری کشور از جمله این سیاست‌ها می‌باشد.

 

همچنین در ادامه افزود: تعمیق ارزش‏ها، باورها و فرهنگ مبتنی بر هویت اسلامی و ترویج سیره و سنت اهل بیت علیهم‌السلام از طریق حمایت از شهرداری‏ها و بخش‏های غیردولتی" از ضرورت‌هایی است که باید بدان توجه کرد.

 

دکتر ضرغام در خصوص سیاست‏های آموزش و پژوهش در گردشگری اظهار داشت: سیاست‏های توسعه و مدیریت طبیعت گردی کشور، چالش‏ها و فرصت‏های بازاریابی و تبلیغات، چالش‏های بازاريابي گردشگری خارجي از مواردی است که در این حوزه باید بدان توجه نمود.

وی  گردشگری سلامت و درمان شامل سه گروه فعاليتي «درماني»، «تندرستي» و «پيشگيرانه» دانست و به معرفی عوامل مهم جذب گردشگر سلامت به ايران و چالش‏هاي قانونی در حوزه گردشگری سلامت پرداخت.

 

سردبیر مجله علمی پژوهشی مطالعات گردشگری همچنین به چالش‌های صنعت گردشگری اشاره کرد و گفت: تاکید بر وجه تولید و توزیع نامناسب بودجه‏ها و سرمایه‏ها در  بین زیر بخش‏ها، ضعف استفاده از امکانات روز اطلاع رسانی و تبلیغاتی وب‌سایت‏های اطلاع رسان ایرانی که به لحاظ «تشویق‌کننده/تحریک‌کننده بودن» و «جالب توجه بودن» وضعیتی مناسب و از نظر «دارا بودن اطلاعات مفید»، «کاربر پسند» و «قابل اعتماد بودن» پایین تر از حد متوسط ارزیابی شده اند.

 

وی تصریح کرد: «کم و کبف اطلاعات»، «محتوا»، «نحوه بیان وشیوه انتقال»، «زمان ارائه» و «صحت اطلاعات» مواردی است که در تمام طول چرخه اطلاعات (قبل از سفر تا زمان بازگشت از سفر) نه تنها عامل اصلی کیفیت سفر بلکه یکی از عوامل ایجاد کننده مزیت رقابتی مقصد خواهد بود.

 

دکتر ضرغام در همین خصوص افزود: كم اهميت انگاشتن اركان توزيع و فروش گردشگري در قياس با بخش توليد، حضور بسيار ضعيف در دنياي مجازي و سيستم‏هاي مرجع جهاني، فقدان شعار و برند قابل رقابت از جمله چالش‌های بازاريابي و اطلاع رساني می‌باشد.

 

وی در پایان ماندگاري اندك گردشگر و هزينه كرد پايين را آخرین چالش این صنعت بر شمرد و اظهار داشت: فقدان برنامه‏ها، فعاليت‏ها و خدمات شاد و متنوع پر كننده ايام شبانه و روزانه گردشگران داخلي و خارجي، تنوع اندك خدمات سرگرم كننده گردشگري و فراغت ،قيمت غير رقابتي بسته‏هاي تورگرداني نسبت به كشورهاي مشابه، روابط ضعيف بين صنفي و درون صنفي كسب و كارهاي گردشگري، فقدان روابط مستقيم هوايي و ارتباطي با كشورهاي گردشگرفرست، نبود سياست مسافري مشخص با كشورهاي داراي اولويت همچون آلمان، ژاپن و جنوب خليج فارس، هدف گيري نامشخص و مبهم در بازارهاي جهاني و ايراني (تابع 100% تقويم داخلي و خارجي هستيم)، حمايت‏هاي ضعيف و هماهنگي‏هاي اندك سياسي بويژه در حوزه  توافقنامه‏هاي مختلف با كشورها و كارگزاران خارجي، حمايت‏هاي ضعيف و هماهنگي‏هاي اندك سياسي بويژه در حوزه  توافقنامه‏هاي مختلف با كشورها و كارگزاران خارجي از مهمترین مشکلات این حوزه به شمار می‌رود.

 

انتهای پیام