عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی در نشست علمی این پژوهشکده به تعریف و بازخوانی نظریه های مربوط به گردشگری خانه های دوم پرداخت.

 

به گزارش خبرنگار ستاد پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی، معصومه توانگر در اولین نشست علمی این پژوهشکده در امسال با ارائه تعاریف، مفاهیم و نظریات علمی مربوط به خانه های دوم گردشگری و ارتباط آن با برنامه ریزی توسعه روستایی، به ارائه راهکارهایی در خصوص نحوه مدیریت این نوع گردشگری در فضای منطقه ای به منظور ایجاد اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی پرداخت.

 

وی با بیان اینکه گردشگری در چارچوب الگوهای فضایی خاص عمل می کند که یکی از این الگوها، گردشگری روستایی است، افزود:" گردشگری روستایی صرفا به گردشگری مزرعه محدود نشده است و می تواند همه اشکال گردشگری و استفاده از چشم اندازهای روستایی را در بر گیرد".

 

کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری در مورد  انواع حضور و اقامت در مناطق روستایی گفت:" اين حضور به صورت اقامت در چادر، واگن هاي مسافرتي، خانه هاي دوم، منازل شخصي كرايه اي، مهمانسراها و هتل ها در نواحي روستايي است؛ اما اقامت در خانه هاي دوم رايج ترين شكل فعاليت در گردشگري روستايي است و امروزه، به همين دليل، شكل گيري و گسترش خانه هاي دوم مهم ترين پيامد توسعة گردشگري در نواحي روستايي به شمار مي رود".

 

این عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی ديدگاه ها و نظريات مربوط به گردشگري خانه هاي دوم و ارتباط آن با توسعه روستايي را سه قسمت دانست :" گردشگري روستايي به عنوان راهبردي براي توسعه روستايي ،گردشگري روستايي به عنوان يك سياست بازساخت سكونتگاه هاي روستايي و گردشگري روستايي ابزاري براي توسعه پايدار و حفاظت از منابع طبيعي و افزود که در کل نظريه هايي كه امروزه گردشگري پايدار روستايي را مطرح مي نمايند بر مجموعه اي از عوامل به عنوان رهيافتي جامع نگاه مي­كنند و به تقويت جوامع محلي و مشاركت آنها در این زمینه و رشد بلند مدت گردشگري بدون تأثيرات مخرب بر زيست بوم هاي طبيعي تاکید دارند."

 

ارائه دهنده در بخشی دیگر از سخنانش با اشاره به اینکه در گذشته، مالكيت و تدارك خانه هاي دوم به بخش كوچك و مرفه جامعه محدود مي شد در مورد تاریخچه خانه های دوم صحبت کرد و تفاوت انگیزه های تدارک خانه های دوم گردشگری در گذشته و حال را بیان کرد: " تقويت تدريجي بنيه اقتصادي جهان در سال هاي پس از جنگ جهانی دوم و به دنبال آن افزايش درآمد و وقت آزاد اقشار متوسط منجر به افزايش تقاضا براي فعاليت هاي فراغتي كوتاه مدت و ميان مدت در حومه و نقاط روستايي نزديك شهرها شد.همچنين بهبود سيستم حمل و نقل عمومي و تملك وسايل نقليه خصوصي به افراد اجازه داد كه با انگيزه هاي متفاوت از جمله پيروي از مد، استفاده از تفريحات سالم غير شهري، يا سرمايه گذاري پس اندازهاي شخصي در خريد املاك، به تدارك خانه هاي دوم بپردازند."

 

تجربه دیگر کشورهای جهان در زمینه خانه های دوم و محل قرار گرفتن آنها بحث بعدی توانگر بود:" در فرانسه، خانه هاي دوم اغلب در اماكني كه از نقاط ممتاز گردشگري به حساب مي آيند؛ يعني در كنار دريا و يا نواحي كوهستاني استقرار يافته اند، در ايالات متحده آمريكا نيز چنين است براي مثال مي توان به خانه هاي دوم تجمّلي و لوكس واقع در ايالات فلوريدا، كاليفرنيا و ويلاهاي مجلل در كوه هاي راكي اشاره كرد، در روسيه، «داچا» ها در حوالي مسكو و يا در كرانه هاي درياي سياه نقش مشابه اي دارند، در مناطق گرمسيري جهان، طبقات مرفه نيز چنين خانه هايي را در نواحي مرتفع احداث مي كنند."

 

وی همچنین عوامل موثر بر توزیع مکانی خانه های دوم  را در بحث خود گنجانده بود:" توزیع خانه های دوم تحت تاثیر این عوامل است: دسترسی به زمین و قیمت املاک، درجه شهرنشینی، مهاجر فرستی، کیفیت اراضی کشاورزی، سهولت دسترسی به مراکز، کیفیت محیط، اقلیم محلی، چشم انداز مناظر از جانب خانه های دوم، دسترسی به مناظر آبی، الگوی سکونت موجود و سیاستهای برنامه ریزی".

 

پژوهشگر پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی انگيزه تدارك خانه دوم و سفر به روستا را در هر شخص متفاوت دانست و ادامه داد:"بسته به اينكه فرد تجمل گرا و يا ساده زيست باشد، خواستار ارتباط و تعامل با جامعه محلي يا درونگرا باشد، انگيزه اش از اختيار خانه هاي دوم كسب پرستيژ اجتماعي و نشان دادن تمكن مالي باشد يا براي وي ابزاري براي حصول به سادگي و نزديكي با طبيعت و كسب آرامش باشد، اهداف و الگوهاي رفتاري و به تبع آن پيامدهاي حضور گردشگران خانه هاي دوم متفاوت خواهد بود".

 

اما دافعه­های شهرنشینی و جاذبه طبیعت و روستا در این روند حائز اهمیت­اند که توانگر مهم ترین عناوین آن را بیان کرد:" دافعه هاي شهري همچون خستگی روحي و جسمي، محيط مصنوع، سرد و بي روح شهري، انواع آلودگي (هوا، صوتي، حرارتي و...)  روابط اجتماعي سطحي و رسمي، شلوغي و ازدحام ،زندگي توأم با فشار و استرس، يكنواختي و روزمرگي، زندگي لوكس و تجملاتي، تنوع طلبي و جستجوي تجربه هاي متفاوت ارزش هاي سطحي و مادي. در مقابل جاذبه های روستایی به قرار زیر هستند: محيط سالم، فضاي بكر و طبيعي و معماري همساز با محيط ، هواي پاكيزه ، پيوندهاي عميق و صميمي و برخوردهاي چهره به چهره ، خلوت و سكوت ، عدم تنش ، تنوع ، زندگي ساده و بي آلايش، محيط و الگوهاي زندگي متفاوت ، عرضه زمين و خانه هاي دوم".

 

سخنران در ادامه بحث به آثار متبت و منفی وجود خانه های دوم پرداخت. به عقیده او، آثار مثبت احداث خانه های دوم ،از طریق تاسیس شرکتهای گردشگری و جذب گردشگران به منطقه ، منجر به سودآوری اقتصادی خواهد شد. همچنین تاسیس شرکت های گردشگری، با توجه به تقاضای بالای مالکان دوم؛ منجر به  جذب گردشگران به منطقه و سود آوری اقتصادی می شود ، همچنین ایجاد خانه های دوم به نفع شرکت های ارائه مصالح ساختمانی، مبلمان، لوازم خانگی و کالاهای روزمره عمل می کنند و باعث نگهداری و حفظ مشاغل موجود می شوند. و آثار منفی احداث خانه های دوم نیز به صورت تخریب سیمای طبیعی روستا، باعث برهم زدن زيبايي بصري روستاها و تخريب پوشش گياهي ومحيط روستاها،افزايش تقاضاي خريد خانه هاي دوم در نواحي روستايي، افزایش قيمت مسکن در روستا و ناتوانی مردم محلي در خريد مسكن، مهاجرت همراه با كاهش جمعيت دائمي روستاها و افزايش جمعيت موقتي و فصلي ،افزايش تقاضا براي زمين و افزایش قیمت آن، دگرگوني اقتصاد روستايي و ركود فعاليت هاي اقتصادي سنتي مانند كشاورزي و دامداري در روستاها،  تغيير كاربري اراضي كشاورزي و باغات به خانه هاي دوم و تأسيسات و تجهيزات مرتبط با گردشگري نمود پیدا خواهد کرد."

 

عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی در انتها گفت:" بايد توجه داشت كه اثرات مثبت گردشگري خانه های دوم بر جوامع محلي به طور طبيعي بوقوع نخواهد پيوست؛ بلكه براي تحقق آن بايد گردشگري به نحو مؤثري مديريت شود. براي حصول اطمينان از پايداري منابع گردشگري نيز «مديريت اثرات گردشگري» بر محيط زيست و امور اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي حائز اهميت است. همچنین رابطه بین توسعه گردشگری خانه های دوم با برنامه ریزی روستایی، برنامه ریزی شهری و برنامه ریزی منطقه ای باید در نظر گرفته شود."

 

توانگر پیشنهادهای خود را به شرح زیر عنوان کرد:" اتخاذ نگرش سيستمي به گردشگری روستايي به عنوان جزيي از اركان نظام برنامه ريزي منطقه ای وملی؛انجام مطالعات و برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری خانه های دوم با هدف توسعه روستایی،مدیریت و نظارت بر اثرات گردشگری، حفاظت از محیط طبیعی و آثار تاريخي روستاها ، مدیریت رشد و توسعه گردشگری خانه های دوم و جلوگیری از توسعه غیر قانونی آن از طریق هماهنگی سازمان های محلی و سازمان های اجرایی ".

 

انتهای خبر