عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: بازار گردشگری رویداد (مشتمل بر کنفرانس، سمینار، کارگاه آموزشی و نمایشگاه) یکی از زمینه های کلیدی برای متنوع‏سازی فعالیت‏های گردشگری کشور است.

دکتر حمید ضرغام بروجنی در گفت و گو با بخش رسانه «همایش بین المللی علمی_راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ایران؛ چالش ها و چشم اندازها» افزود: دولت ها در سراسر آسیا به این واقعیت پی‏برده اند که میزبانی این نوع گردشگری یک شکل حیاتی (هم خردمندانه و هم اقتصادی) در تعامل جهانی است. از این رو توسعه گردشگری رویدادی را در بیانیه خط‏مشی‏های توسعه ملی خود افزوده اند. زیرا گردشگری رویدادی را کلید راهبردهای توسعه اقتصادی خود تلقی می‏کنند.

وی با بیان اینکه همایش‏های گردشگری به چند دسته تقسیم می‏شوند: کنفرانس، سمپوزیوم، سمینار، کارگاه آموزشی، نمایشگاه و جشنواره، گفت: هریک از این همایش‏ها ویژگی خاض خود را داراست اما هدف همه آنها تشریک مساعی و همفکری اندیشمندان و مجربین گردشگری، برای توسعه این صنعت است.

دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه ایران از استعدادهای بسیار باارزشی برای توسعه گردشگری همایشی برخوردار است، تاکید کرد: مرکزیت جغرافیایی (ژئو پلیتیکال) قابل توجهی در مبادلات تجاری و فناوری داراست، از میراث تاریخی و مذهبی منحصر به فردی برخوردار است، دارای مردمی آرامش‏طلب و مهمان‏نواز و خونگرم است. خوراک‏ها و نوشیدنی‏های بسیار غنی و فوق العاده مختص خود دارد. تاريخ چهار هزار سال تمدن ایران زمین نیز جاذبه ای شورانگیز برای گردشگران به ویژه گردشگران همایشی است.

وی افزود: این شرایط برای توسعه گردشگری رویدادی به طورکلی و همایشی به طور مشخص، در ایران موقعیت بسیار مطلوبی فراهم کرده است.

سردبیر نشریه علمی "مطالعات گردشگری" در ادامه گفت: توجه به این مزیت رقابتی ارزشمند برای توسعه گردشگری کشور یک ضرورت غیرقابل اجتناب است.

وی با اشاره به مشکلات توسعه گردشگری کنفرانسی افزود: تعداد مراکز کنفرانسی بزرگ با گنجایش چندین هزار نفر، در ایران بسیار اندک است. درحال حاضر تنها چند مراکز است که می تواند بیش از پنج هزار نفر را پذیرا باشد. تعداد هتل های پنج ستاره اگر چه در سال های اخیر افزایش یافته، لیکن هنوز هم قادر به پاسخگویی به مشتاقان کنفرانس‏های بزرگ در سطح منطقه ای نیست. نيروي انساني كار آزموده برای پاسخ‏گویی به تقاضای سازماندهی کنفرانس و کارگاه های آموزشی نه تنها از نظر تعداد بلکه همچنین کیفیت، در سطح نازلی است.

دکتر ضرغام گفت: با این‏همه، ایران با یک استراتژی روشن و سرمایه‏گذاری مناسب، قابلیت تبدیل شدن به یکی از مقصدهای گردشگری همایشی منطقه‏ای و جهانی را دارا است.

 

پژوهش در گردشگری کلید بهره وری است 

تصمیم‏گیری بدون پژوهش، با خطاهای گاه جبران‏ناپذیر و شکست همراه است

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه تحقیق در صنعت گردشگری و مهمان نوازی (به ویژه تحقیقات بازاریابی) طی دهه‏های اخیر به نحو بی‏سابقه‏ای گسترش یافته است، گفت: این گسترش تا حد زیادی مدیون نشر گسترده کتاب‏ها و مجلات مربوط به مباحث مختلف گردشگری است که ابعاد مختلف تعریفی، فلسفی و مفهومی گردشگری را مورد بررسی و نقد قرار می‏دهند. این مطالعات، موجب تحول در مدیریت اجرایی گردشگری شده است.

وی افزود: مهم‏ترین نکته در این تحول، جهت‏دهی درست مدیریت و بازاریابی کارآمد است. دانشمندان علاوه بر این برای ساخت مدل‏های توسعه و تحلیل گردشگری مقصدها و کشف طرق خاص تکامل آن در هر مقصد دست به تحقیق می‏زنند. چنین مدل‏هایی دید مناسبی برای ترویج بیشتر گردشگری و تدوین قوانین و مقررات مورد نیاز برای تعیین حدود و فعالیت بخش‏های مختلف و جلوگیری از پیشرفت های ناخواسته را میسر می‏سازد.

سردبیر نشریه علمی "مطالعات گردشگری"با بیان اینکه پژوهش در گردشگری اصولا کلید بهره وری است، گفت: اما باید توجه داشت که تحقیقات در مدیریت و تصمیم‏گیری، نقش درون‏داد سیستم را بازی می‏کند نه یک جایگزین برای آن. مدیران گردشگری که این نکته را درک کرده اند خواسته ها و تقاضای مشتریان خود را برای کالا و خدمات دقیق‏تر شناسایی کرده، با استفاده از منابع کمتر به ارائه آن کالا و خدمات می‏پردازند.

دکتر ضرغام تاکید کرد: پژوهش خوب کلید ارائه خدمات بهینه به مشتری است. تصمیم‏گیری بدون پژوهش، با خطاهای گاه جبران‏ناپذیر و شکست همراه است.

وی افزود: در پژوهش‏های دانشگاهی نیز جنبه‏های مختلف گردشگری مورد بررسی قرار می‏گیرد. مثلا پیامدهای فرهنگی در دستور کار تحقیقات مردم شناسان و جامعه‏شناسان قرار دارد. اقتصاددانان، مزایای اقتصادی صنعت گردشگری (به عنوان ابزاری برای مبارزه با ناداری) و سایرجنبه‏های پولی آن را بررسی می‏کنند.  متخصصین محیط زیست به بررسی اثرات گردشگری بر زیست‏بوم محلی می‏پردازند. در سال‏های اخیر تعمق در بررسی جنبه‏های مختلف گردشگری رشد چشمگیری یافته و درنتیجه ترکیب رشته‏های متعدد،  درک جامع‏تری از ناشناخته‏های گردشگری حاصل شده است. در یک کلام، بدون پژوهش دستیابی به مزایای گردشگری ممکن نیست.

 

گردشگری باید از مرزهای سنتی اقتصادی آزاد شود

وی با بیان اینکه گردشگری مقوله‏ای پیچیده و چند بعدی است که اثرات اقتصادی و غیراقتصادی گوناگونی بر کشورهای گردشگرپذیر دارد، گفت: معمولا اثرات مثبت گردشگری پایدار به عنوان ابزاری برای زدودن ناداری و ارتقای استانداردهای زندگی مردم، در درازمدت در نظر گرفته می‏شود. بنابراین، برای گسترش پوشش، گردشگری باید از مرزهای سنتی اقتصادی آزاد شود تا بتواند در سیستم‏های بزرگتر افزوده شود.

دکتر ضرغام افزود: در نیم قرن اخیر، گردشگری دائما درحال گسترش بوده است. سرعت این گسترش حتی سریع‏تر از تجارت بین‏المللی است. به نظر می‏رسد این روند برگشت ناپذیر خواهد بود. یعنی گردشگری صنعتی رو به توسعه است.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه کشورهای درحال توسعه هنوز هم در توسعه گردشگری بین‏المللی، موقعیت حاشیه ای دارند، اظهار داشت: برای این کشورها که فعالیت اقتصادی، اغلب بر اساس کار تعداد انگشت‏شماری از بخش‏های تولیدی صورت می‏گیرد، گردشگری پتانسیل واقعی برای تنوع اقتصادی را فراهم می‏کند و با کسب ارز خارجی، درآمد ارزی و برای دولت از طریق مالیات، درآمد فراهم می‏کند؛ منبع اصلی اشتغال و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی است.

وی با بیان اینکه مزایای اقتصادی بالقوه گردشگری از جاذبه‏های اصلی آن برای کشورهای درحال توسعه است، گفت: طرفداران توسعه گردشگری با توجه به سه استدلال، عقیده خود را توجیه می‏کنند: اول، روند تقاضا برای مسافرت‏های بین‏المللی با نرخ شگفت آوری رو به فزونی است. این امر ناشی از ثبات اقتصادی، افزایش درآمد و اشتیاق مردم مناطق توسعه‏یافته اروپا و آسیا و آمریکای شمالی به بازدید از کشورهای درحال توسعه تلقی می‏شود. دوم، کشش درآمد تقاضا برای گردشگری، به این معنی که افزایش درآمد خانوار در جهان توسعه یافته موجب تخصیص مبالغ بیشتری برای هزینه سفر خواهد شد. و سوم، کشورهای درحال توسعه نیاز به درآمد ارز خارجی برای حمایت از طرح‏های توسعه اقتصادی و تأمین مطالبات ساکنان خود دارند.

سردبیر نشریه علمی "مطالعات گردشگری" تاکید کرد: گردشگری در کشور ما ابزار ارزشمندی برای مقابله با نوسانات و تنگناهای درآمدهای ناشی از فروش نفت و سایر منابع اولیه است. این فعالیت با تکیه بر انبوه منابع، پتانسیل‏ها و انواع جاذبه‏ها در مقایسه با صنایع دیگر قابلیت تبدیل شدن به محور توسعه ملی را داراست. اما سازمان‏دهی عملی آن مستلزم همکاری سه نیروی کلیدی توسعه: تصمیم‏گیران بخش دولتی، سرمایه‏گذاران بخش خصوصی و پژوهشگران دانشگاهی است.

وی گفت: چالش عمده برنامه توسعه ملی کشور متنوع‏سازی اقتصاد و رهایی از وابستگی به صادرات منابع اولیه و برخی محصولات (عمدتا کشاورزی) است. این امر فقط با شناسایی و توسعه داد و ستد محصولات دارای ارزش افزوده بین‏المللی میسر است. بخش خدمات نامزد مناسبی برای این هدف است. اما خدمات برخوردار از پتانسیل رشد بین‏المللی بسیار نادرند و گردشگری صنعت اصلی این بخش محسوب می‏شود.

وی افزود: بخش خدمات کشور دارای ظرفیتی بسیار محدود، گرفتار مشکلات اجتماعی و اقتصادی و نقایص ساختار مدیریتی است و استحکام چنین اتکایی را دارا نیست. ارتقای قابلیت آن مستلزم سرمایه‏گذاری هدفمند و با برنامه‏ای حساب شده است.

دکتر ضرغام در ادامه اساسی ترین چالش­های این بخش را اینگونه برشمرد: یکی از اساسی‏ترین چالش‏های توسعه خدمات، راه اندازی مکانیزمی برای بهینه‏سازی کیفیت گردشگری و رقابت در سطح منطقه‏ای و محلی به منظور اطمینان از توسعه پایدار و متوازن گردشگری در سطح ملی است. چالش دوم سازگاری و تطبیق توسعه گردشگری با حفظ و تجدید منابع آنست.

وی افزود: چالش دیگر دولت برای توسعه صنعت گردشگری، کاهش نابرابری‏های کمی و کیفی به منظور تقویت کارایی اقتصادی این صنعت است. دولت لازمست تدابیر مناسبی برای افزایش ارزش منابع طبیعی و فرهنگی، در عین تضمین حفظ و توسعه پایدار اقتصادی آنها بیندیشد.

 

انتهای خبر