دکتر فاضلی: سفر فرصتي براي انديشيدن و خودشكوفايي محقق است

اشتراک گذاری

دكتر نعمت الله فاضلي در سخنراني با عنوان «پژوهشگر در نقش گردشگر؛ تحقيق كيفي در سفر» در پژوهشكده گردشگري جهاددانشگاهي در 13 خرداد 93، سفر را به عنوان راهبردي روش شناسانه براي پژوهش و انديشيدن معرفي كرد.

به گزارش ستاد پژوهشی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی در ابتداي اين نشست دکتر ندا رضوي زاده، عضو هیات علمی گروه جامعه شناسي گردشگری پژوهشكده گردشگري در معرفی دكتر فاضلي گفت: دکتر نعمت الله فاضلی، دانشيار پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي وزارت علوم است.

وي جذابيت كتاب ها، مقالات و سخنراني هاي ايشان را حاصل رجوع مداوم به تجربه زيسته محقق و مخاطب، و همزمان رفت و آمد بين تجربه زيسته و سطح انتزاعي نظري دانست.

وي ويژگي ديگر آثار ايشان را نگاه بين رشته­ اي، و پل هايي دانست كه بين حوزه هاي مختلف علوم اجتماعي و انساني مي زند، و رشته هايي نظير جامعه شناسي، انسان شناسي، مطالعات فرهنگي و تاريخ را به هم پيوند مي دهد.

رضوي زاده افزود: ويژگي خاص آثار دكتر فاضلي كه آن ها را از ديگر آثار توليدي امروز اغلب دانشگاهيان و ژورناليست ها متمايز مي كند، خوش بيني نهايي است كه در اين آثار به چشم مي خورد. مؤلف، بر خلاف بسياري از نويسندگان و تحليلگران اجتماعي ايراني، در آثار خود چشم اندازي اميدبخش از فرصت ها، ظرفيت ها و امكان هاي بالقوه موجود در جامعه ايراني را براي بهبود اوضاع به مخاطب خود نشان مي دهد.

 

در ادامه دكتر فاضلي با ذكر مثال هایي نشان داد كه چگونه در طول تاريخ، از جهانگردان و مورخان عصر باستان تا جهانگردان ايراني و مسلمان در شرق و غرب عالم، دانشمندان از طريق سفر كردن و نوشتن مشاهدات خود طي سفر، ‌دانش توليد كرده ­اند.

وي گفت: در دوران مدرن نيز دانش، اعم از علوم طبيعي و علوم انساني و اجتماعي از طريق ابزار سفر توليد شده است. سفر در فرهنگ هاي مختلف جهان همواره حضور داشته است. براي مثال، مفهوم «پختگي در سفر» كه در ميراث زباني ما هست، ناظر به بالندگي، بلوغ، رشد فكري، تربيت و در عين حال به معناي تقويت قواي شناختي ما، توليد فكر و توليد دانش است.

اين عضو انجمن جامعه شناسي ايران در بخش هاي مختلف سخنراني خود، ضمن اشاره به عنوان نشست، با لحني صريح و انتقادي اظهار كرد كه قصد آموزش روش تحقيق را در اين نشست ندارد، بلكه اساساً با آموزش روش تحقيق و مفهوم «تحقيق كاربردي» در معناي متعارف و رايج فعلي آن در دانشگاه ها و مراكز علمي كشور ميانه اي ندارد و به شدت با آن مخالف است.

وی با بیان اینکه روش تحقیق کاربردی را نوعي حقه بازي تجاري و اداري، و آموزش حقه و جادو مي داند كه تنها به كار مدرك گرفتن دانشجويان، ارتقاي استادان و توليد متن هاي مرده مي آيد؛ دليل اين مخالفت را «فرماليسم» حاكم بر اين آموزش ها و متون دانست كه در نهايت به توليدِ مكانيكيِ متوني فاقدِ محتوا، اصالت، هويت و معنا مي انجامد.

دانشيار پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي ضمن انتقاد از كالايي شدن «توليد علم»؛ آموزش روش تحقيق و فهم عمومي از آن را در شكل فعلي آن در كشور، بارها طي اين سخنراني آماج نقد قرار داد، و توليد «اصيل» فكري و علمي را حاصل انگيزه، ‌اشتياق، شجاعت، كنجكاوي، پرسشگري، دقت نظر، تأمل، تفكر، صبوري و سختكوشي دانست كه به عقيده او در آموزش روش تحقيق  و در توليدات علمي ما در حال حاضر ناديده گرفته مي شود.

دكتر فاضلي ضمن پيوند زدن پژوهش و مقوله گردشگري، با استناد به رولو مِي اشاره كرد: سفر فرصتي براي رويايي شجاعانه و هوشيارانه با خود و با جهان  فراهم مي آورد، و به همين دليل فرصتي براي انديشيدن و خودشكوفايي محقق است. از اين رو سفر با اتكا به مشاهده و تأمل در فرهنگ ها و شيوه هاي زندگي متفاوت، فرصتي بي بديل براي خلاقيت فراهم مي آورد.

وي ضمن اشاره به تجربه خود در نگاشتن كتاب «مردم نگاري سفر»، گردشگرِ پژوهشگر را نيازمند مسلح شدن به «تخيل مفهومي» دانست كه در واقع اشراف به اطلاعات پيشيني درباره تاريخ و فرهنگ مقصد، و برداشت هاي نظري و مفاهيم است.

در نهايت دكتر فاضلي سفر را فرصتي براي فائق آمدن بر جهل مركب مسافر دانست.

در انتهاي جلسه دكتر فاضلي به سوالات و ابهامات پژوهشگران و دانشجويان، به ويژه در مورد اظهارات انتقادي وي در زمينه روش تحقيق پاسخ داد.

 

انتهای خبر

اخبار