چهارشنبه# #،# #12# #مهر# #1396
یادداشتی درباره مفهوم زیارت و گردشگری
یادداشت دکتر حامد بخشی، عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی را درباره زیارت و گردشگری می توانید در ادامه بخوانید:
معاون زیارت استانداری خراسان رضوی، آقای واحدی، در سخنانی که در پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی ایراد کردند، گفتند که ما گردشگری را جدای از زیارت و مکمل آن می دانیم. این اولین بحث نظری دوگانه گردشگری-زیارت در استان خراسان رضوی نیست. پیش تر نیز برخی مقامات دینی و شهری استان با جدا دانستن زیارت از گردشگری، تاکید کردهاند که در مشهد بایستی «زیارت» مورد توجه اصلی قرار گیرد تا «گردشگری»
• دغدغه کجاست؟
به نظر می رسد آنچه منشاء این دغدغه شده، فضای مفهومی است که معادل واژه توریسم تحت عنوان گردشگری ایجاد میکند. دلالت مفهومی گردش همراه با اوقات فراغت و تفریح است. در ادبیات عامه، وقتی می خواهیم به تفریحی بپردازیم که همراه با جابهجایی مکانی باشد، می گوییم «رفتیم گردش»!
به همین خاطر، این دغدغه در بین متولیان دینی و زیارتی وجود دارد که غلبه واژه گردشگری بر زیارت، در مصداق نیز موجب غلبه تفریحی شدن گردشگری بر زیارت و جنبه مذهبی آن بشود. به همین ترتیب نسبت به واژه ترکیبی «گردشگری مذهبی» به جای زیارت نیز حساسیت وجود دارد. تصور می شود با اضافه کردن مذهبی به گردشگری، زیارت و جنبه مذهبی آن فرع بر جنبه تفریحی آن قرار می گیرد، در حالیکه تاکید بر آن است که جنبه زیارتی سفر زائران تحت الشعاع جنبه تفریحی آن قرار نگیرد و هویت شهر مشهد به عنوان یک مقصد زیارتی تغییر نکند.
• واقعیت چیست؟
واژه گردشگری معادل tourism در انگلیسی به معنای سفری است که با مقصد و مقصود معینی انجام می شود. در چنین سفری به مقصد یا مقاصد معینی می رود تا از مطلوبیت مورد نظر در آنجا استفاده کند. این مطلوبیت یا جاذبه میتواند درمان یا تقویت سلامتی باشد، لذت و تفرج باشد، یا زیارت و کسب معنویت باشد. از این رو، گردشگری در معنای واقعی آن دربردارنده هیچ گونه خاصی از جاذبه و تجربه گردشگر نیست. شاید معادل فارغ از لذت جویی واژه توریسم، سفر یا مسافرت باشد. در این صورت گردشگری مذهبی یا زیارتی معادل با سفر زیارتی می شود. در چنین معنایی، گردشگری قطعا واژه ای عام تر از زیارت است. زیارت تجربه اصلی و مقصود گردشگر (مسافر) در سفر (گردشگری) خود است. از این رو تعمیم زیارت به کل تجارب و الزامات یک سفر زیارتی موجب خواهد شد تا این بخش ها دیده نشوند.
نتیجه اینکه، در کاربرد تخصصی و درست واژگان باید دانست که زیارت بخش اصلی از گردشگری زیارتی است که مقصود اصلی گردشگر زیارتی یا زائر را تشکیل می دهد و نمیتواند معادل با کل سفر زیارتی یا گردشگری زیارتی قرار گیرد.
اخبار
- بیست و پنجمین شماره فصلنامه علمی "مطالعات اجتماعی گردشگری" منتشر شد
- قهرمان عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب مطرح کرد اهمیت واژه مهماننوازی در امر زیارت
- درخشش عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی در مسابقه دیتاژورنالیسم دقیقه ۱۴۰۲
- بازدید عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از فعالیت های جهاددانشگاهی خراسان رضوی
- دکتر بخشی در نشست «توصیف تحلیلی گردشگری پزشکی در گردشگران داخلی و خارجی کشور»: مشهد در صدر شهرهای مورد مراجعه زائران خارجی و گردشگران داخلی برای درمان است
- بازدید رایزن اقتصادی ایران در هرات افغانستان از پژوهشکده گردشگری
- دکتر حامد بخشی در نشست«بررسی رفتار زائران و گردشگران شهر مشهد در حوزه اقامتگاه»: میانگین گردشگران و زائران مشهد استطاعت بالاتری نسبت به میانگین کشوری دارند
- کارگاه تدوین بسته سفر گردشگری سلامت
- مدیرگروه گردشگری و میراث فرهنگی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی: نبود آمار گلوگاه مسائل گردشگری است
- نشست دکتر حسین امینی، رئیس جهاد دانشگاهی با اعضا پژوهشکده گردشگری، گروه پژوهشی توسعه پایدار شهری-منطقهای و مرکز تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان
- بازدید سفیر ویتنام در جمهوری اسلامی ایران از فعالیتهای پژوهشکده گردشگری/گزارش تصویری/
- رئیس سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی: علوم انسانی در ساحت علم نقش پررنگی ایفا میکند