جســت وجو در زمینه شهرهاي موفق و رویه هاي آنها در حوزه حمل ونقل نشــان مي دهد ۱۶ شــهر در سراســر دنیا وجود دارد که تجــارب موفقي در حوزه حمل ونقل و به ویژه حمل ونقل عمومي درون شهري دارند.

سیمین فرو غ زاده، عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در یادداشتی با عنوان« شهرهای موفق دنیا در حوزه حمل و نقل درون شهری» که در تاریخ 11/29/ 1396 درروزنامه شرق به چاپ رسیده است، به طرح ویژگی های سیستم حمل و نقل شهرهای موفق دنیا در حوزه حمل و نقل و به ویژه حمل و نقل درون شهری می پردازد. متن کامل این یادداشت را در ادامه بخوانید:

جستجو در زمینه شهرهای موفق و رویه های آنها در حوزه حمل و نقل نشان داد شانزده شهر در سراسر دنیا وجود دارد که تجارب موفقی در حوزه حمل و نقل و به خصوص حمل و نقل عمومی درون شهری دارند.این شهرها عبارتند از: هنگ کنگ، سائوپائولو، مکزیکوستی، بوگوتا، لندن، سنگاپور، کپنهاک، برلین، نیویورک،پاریس، تایپه، توکیو، مسکو،سئول، برزیل، واشنگتن.

بررسی وضعیت حمل و نقل این شهرها نشان داد، سه ویژگی  اصلی در سیستم های حمل و نقل این شهرها وجود دارد: 1- ارائه خدمات ویژه به مسافران، 2- طرح های تشویقی برای ایجاد حمل و نقل پاک، 3- توجه به زیر ساخت ها است.

در این شهرها برای ارائه خدمات ویژه به مسافران عمدتاً در قالب مقررات جذبی به تشویق مردم به استفاده از وسایل نقلیه عمومی می پردازد.از جمله فعالیت های آنها در این زمینه عبارتست از: دسترسی به تلفن همراه در تونل و ایستگاه ها، آگهی های چند زبانه در قطار، دسترسی همیشگی به قطار(24 ساعت روز در کل سال)،صدور کارت های چند منظوره(سوار شدن به قطار،خوردن فست فودها، پرداخت هزینه های پارک و مترو و..)،نزدیک بودن ایستگاه های قطار به یکدیگر، پذیرایی با قهوه و اغذیه رایگان برای استفاده کنندگان حمل و نقل همگانی، وجود جاذبه های توریستی، معماری و هنری در ایستگاه های مترو، سیستم گرمایشی در صندلی های قطار، ارائه سیستم اینترنت در مترو، وجود روبات برای کمک به مسافران برای پیدا کردن اطلاعات خود، تشویق به استفاده از اینترنت و تلفن گویا برای انتخاب رشته دانشجویان و سایر فعالیت های روزانه  به جای سفر درون شهری، راهنمایی مسافران به شیوه دیجیتالی، قیمت پایین استفاده از خدمات و امکانات، پرداخت حق بیمه حوادث از استفاده کنندگان حمل و نقل، زمان انتظار 2 تا 5 دقیقه برای قطار، وجود مراکز خرید در مترو و..

علاوه بر مقررات جذبی برای تشویق مردم به استفاده از وسایل نقلیه عمومی، با ایجاد مقررات دفعی نیز محدودیت هایی برای استفاده از سواری شخصی بوجود می آورند.ازجمله فعالیت های آنها در این خصوص کاهش فضای اختصاصی به پارکینگ برای کاهش تقاضای سفر، اخذ عوارض جاده ای از رانندگان در راه های پرتراکم و مرکزی شهر، اخذ مالیات از سوخت، دریافت عوارض پارکینگ است.

علاوه برآن از دیگر خدمات ویژه ای که در سیستم حمل و نقل این شهرها وجود دارد اهمیت دادن به افراد ناتوان و معلول و ارائه تسهیلات خاص برای آنها است.از فعالیت های آنها دراین زمینه استخدام مسئول سلامت فردی برای ارائه خدمات رایگان به شهروندان معلول در مترو و اتوبوس، صدور مترو کارت مخصوص (تخفیف مبلغ کرایه، عبور رایگان از اتوگیت و..) برای افراد دارای ضعف حرکتی، کاهش کرایه برای استفاده از مترو و اتوبوس برای افراد 65 سال به بالا و ناتوانان و...

طرح های تشویقی برای ایجاد حمل و نقل پاک  از دیگر سیاست هایی است که در این شهرهای موفق اعمال می شود.در این خصوص فعالیت هایی چون کرایه دوچرخه در یک محل و تحویل در محل دیگر، در نظرگرفتن مکانی برای استحمام و تعویض لباس برای افرادی که از دوچرخه استفاده می کنند و... انجام می شود تا مردم به استفاده از دوچرخه برای تردد درون شهری ترغیب شوند.

همانگونه که اشاره شد در این سیستم های موفق توجه ویژه ای به زیر ساخت های حمل و نقل وجود دارد.نظیر سیستم جاده ای سه گانه(خط عبوری ویژه برای تردد اتوبوس های سریع)، تخصیص فضای پارک اختصاصی به ماشین هایی که هم پیمایی می کنند، تجمع ایستگاهی یا توسعه با محدودیت حمل و نقل(همجواری مجموعه های تجاری،ادای، فرهنگی،تفریحی و مسکونی) و...

این بررسی نشان داد به طورکلی سیاست موجود در سیستم حمل و نقل این شهرها، بهبود وضعیت حمل و نقل درون شهری است. این سیاست بر سه پایه اصلی استوار است.1- اجرای دقیق و شفاف مقررات در سطح شهر،2- ارتقاء کمی وکیفی سیستم حمل و نقل درون شهری،3-فرهنگ سازی برای حمل و نقل پاک.

برای اجرای دقیق مقررات در سطح شهر از جمله مقرراتی که اعمال می شود، قانون مند کردن نرخ کرایه ها، معاف بودن وسایل نقلیه عمومی از پرداخت عوارض و محدودیت تردد وسایل نقلیه شخصی و کاهش اتومبیل های تک سرنشین است.فعالیت هایی که در زمینه ایجاد محدودیت تردد و سایل نقلیه شخصی و تک سرنشین انجام می شود عبارتند از پرداخت هزینه ازدحام متناسب با تراکم ترافیک در طول روز، تردد وسایل نقلیه بر اساس شماره پلاک در ساعات اوج ترافیک، عدم استفاده از اتومبیل در یک روز از هفته، پرداخت عوارض راه به محض ورود به محدوده با کنترل دوربین، اجرای روز بدون رانندگی، افزایش قیمت پارکینگ در مرکز شهر و نواحی پرتراکم، اجرای طرح پارکینگ سبز با برداشتن دیوارمنازل ومدیریت در محلات و... ارتقاء کمی و کیفی سیستم حمل و نقل از دیگر سیاست های دارای اولیت در این شهرها است.به این منظور مجموعه متنوعی از فعالیت ها انجام می شود مثل نوآوری و بکار بردن تکنولوژی، اصلاح کیفیت بنزین با نظر کارشناسی، گسترش خطوط دوچرخه سواری، الحاق اتوبوس های خصوصی به شبکه اتوبوس سریع و..

برای فرهنگ سازی در زمینه حمل و نقل پاک، ازجمله اقدامات ترویج هم پیمایی، طرح های مشوق پیاده روی، ترویج استفاده از دوچرخه، طرح های یکپارچه کاربری زمین و حمل و نقل است.