مسکن، سوای اینکه یکی از هزینه های اساسی زندگی ما محسوب میشود. برآوردهای آماری بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نشان میدهد که هزینه های مسکن چیزی در حدود یک سوم کل هزینه های یک خانوار را تشکیل می دهد. 

شاخص های اولیه رفاه معمولا سرپناه، خوراک و پوشاک است. پس از این سه، نیازهای سطوح بعدی نظیر نیاز به آموزش و بهداشت و نظایر آن قرار می گیرد. 

به نظرم اولیه عاملی که مسکن را در صدر اولین دغدغه های اقتصادی ما قرار داده این است که مسکن کشسانی بسیار اندکی دارد. در حالیکه نداشتن لباس یا کفش مناسب می تواند چندین ماه تحمل شود، و حتی نیاز به غذای مناسب چند روز تحمل میشود، اما نبود مسکن را نمی توان حتی در همین حد تحمل کرد. تصور وسایل ریخته شده در کنار خیابان حتی برای یک شب نیز بسیار مشکل است. به علاوه که، مسکن علاوه بر سرپناه، امنیت را برای فرد یا خانوار به ارمغان می آورد. تنها در یک مسکن حداقلی است که می توان شب را با احساس امنیت درخور به روز رساند. 

استدلال فوق نشان می دهد که چرا مسکن مهم است، اما چرا افراد اجاره مسکن را جایگزین تملک مسکن نمی کنند؟ در یک برآورد سرانگشتی همواره مبلغ اجاره ای که برای منزل می دهیم از سود متعارف مبلغ معادل با قیمت خانه ای که در آن می نشینیم خیلی کمتر است. یک پاسخ آن است که افراد ترجیح می دهند به جای اینکه با سود پول خود در خانه بهتری بنشینند،آن را در بازار مسکن سرمایه گذاری کنند. اما معمولا سرمایه گذاری با مازاد درآمد فرد صورت می گیرد نه مایحتاج. به علاوه اینکه مسکن فرد هیچ وقت به عنوان یک کالا مورد خرید و فروش قرار نمی گیرد. هر چند به عنوان یک سرمایه روز مبادا رشد قیمت دارد.  

از سوی دیگر، افراد با خرید مسکن، احساس تملک و اختیاری نسبت به محل سکونت خود می یابند که آن را معمولا در منازل اجاره ای تجربه نمی کنند. سررسیدن اجاره و اجبار به تغییر منزل، عامل آزارنده ای است که افراد تلاش می کنند از طریق خرید مسکن از آن رهایی یابند. در حالیکه در کشورهای غربی شرکت های بزرگی اجاره مسکن را به عنوان یک حرفه انجام می دهند، در ایران بخش عمده موجران، افراد شخصی هستند که واحدی از منزل مسکونی خود یا منزل دیگری که خریداری کرده اند را اجاره می دهند. به همین خاطر، روابط موجر و مستاجر در ایران شخصی و متاثر از وضعیت اقتصادی و معیشتی و رفتاری موجر است. 

هر چند ترکیبی از دلایل فوق، عامل تمایل به خرید مسکن به جای اجاره آن است.، اما به نظرم می رسد تلاطم وضعیت اقتصادی و پیش بینی ناپذیری آن یکی از عوامل اصلی تمایل به خرید مسکن باشد. در واقع، در این بازار ناپایدار و متلاطم اقتصادی و شغلی جامعه، تملک مسکن لنگرگاه مطمئنی است که فرد را در برابر این تلاطم ها بیمه می کند. ممکن است فرد زمانی از کار بیکار شود و برای مدتی شغلی و درآمدی نداشته باشد. در این صورت، می تواند در وضعیتی حداقلی خود و خانواده خود را اداره کند، اگر هزینه ناکشسان مسکن وجود نداشته باشد و به عبارتی، خانه ای از خودش داشته باشد. اما اگر اجاره نشین باشد، اضطراب تخلیه منزل بدون یافتن سرپناه دیگر، او را از پای در می آورد. در گذشته هم مثال می زدند از افرادی که در منزل (خودشان) چیزی برای خوردن نداشند اما برای حفظ آبرو دیگ آب خالی روی اجاق می گذاشتند تا دود آن نمایشی از پخت و پز به همسایگان ارائه دهد. این یعنی که با داشتن مسکن می توان حتی آبروی خود را نیز حفظ کرد. مسکن به افراد امنیت حریم خصوصی می بخشد که در تغییرات محاسبه نشده روزگار بتواند در پناه آن زندگی خود را اداره کند.