گردشگری مولود و مولد صلح است. در بستری از امنیت شکل می‌گیرد و خود نیز بازتولیدکننده امنیت است. نتایج نشان داده است کشورهایی که مناسبات سیاسی صلح‌آمیزی در عرصه بین‌الملل تعریف کرده‌اند، بهتر توانسته‌اند اقتصاد گردشگری را در خود شکل دهند. از سویی دیگر توسعه گردشگری، مستلزم توسعه زیرساخت‌های گوناگون است؛ زیر ساخت‌هایی نظیر تغییر دیدگاه‌های دولت، همکاری بخش آموزش، تقویت و استقلال نهادهای صنفی، افزایش اختیارت بخش خصوصی، توسعه سیستم حمل و نقل، گردآوری داده، آینده پژوهی و بسیاری موارد دیگر.

همزمان با هفته گردشگری، میزگردی با حضور متخصصین و فعالان این حوزه در تحریریه ایسنا برگزار شد که مباحث و مشکلات مربوط به آن مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

به گزارش پژوهشکده گردشگری دکتر آرش قهرمان، پژوهشگر پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی در این میزگرد اظهار کرد: گردشگری هم مولود و هم مولد صلح است؛ در بستری از امنیت شکل می‌گیرد و خود نیز بازتولیدکننده امنیت است. به طور اساسی ورود گردشگر به فضاهای ناامن غیرقابل توجیه است. کشورهایی که مناسبات سیاسی صلح آمیز و خارج از تنش در عرصه بین‌الملل تعریف کرده‌اند، هرچه‌قدر که به این سمت پیش رفته‌اند، بهتر توانسته‌اند اقتصاد گردشگری پایه را در خود شکل دهند.

وی افزود: این کشورها نه فقط از این حیث که توانسته‌اند مناسبات بین‌المللی خود را سامان دهند و کشورشان را به عنوان یک مقصد مطمئن برای گردشگری معرفی کنند، موفق‌تر بوده‌اند بلکه از این جهت که قبل از آن با این امر موافق بوده‌اند که توسعه گردشگری مستلزم توسعه زیرساخت‌ها است و زیرساخت‌ها مستلزم سرمایه‌گذاری و همه این‌ها نیز در مقاصد امن اتفاق می‌افتد.

قهرمان با اشاره به اینکه کشورهایی که مناسبات صلح‌آمیز درونی و بیرونی بهتر و بیشتری دارند، می‌توانند زیرساخت‌های اجتماعی توسعه گردشگردی را پدید بیاورند، عنوان کرد: من فکر می‌کنم مهم‌ترین مکانیسمی که باعث می‌شود گردشگری مروج صلح باشد از این جهت است که مقاصد گردشگرپذیر به این علت که پذیرای گردشگرانی از گونه‌های مختلف فرهنگی هستند، به تدریج در آن مقاصد یک سطح بالاتری از تسامح و پذیرش اجتماعی، تنوع‌های فرهنگی و قومیتی پدید می‌آید. به این معنی که این تاثیری است که گردشگردی بر فرهنگ میزبانی می‌گذارد، فرهنگ میزبانی را یک فرهنگ پذیرا و جامعه میزبان را یک جامعه عام‌گرا ‌می‌کند و چون جامعه این تفاوت‌ها را می‌بیند، آن‌ها را کم‌کم می‌پذیرد.

تقویت صلح با بهبود مناسبات بین جامعه میزبان و گردشگران

وی ادامه داد: در کتاب «درآمدی بر جامعه» که کروت لوین، روانشناس اجتماعی آن را به رشته تحریر درآورده است گفته بود «یک ماهی که در دریا زندگی می‌کند، آخرین چیزی که کشف می‌کند آب است! آن هم اگر تقدیر با او یار باشد و بتواند سرش را از سطح آب بالا بیاورد و ببیند غیر از آبی هم هست». واقعیت این است که جوامع بسته، مجذوب در باورها ارزش‌ها و هنجارهای خود هستند و تا زمانی که با بیرون از خود ارتباطی نداشته باشند این خودشیفتگی جمعی در آن‌ها وجود دارد و این مسئله نمی‌تواند بستر مناسبی برای تعاملات اجتماعی باشد و صلح هم محصول همین تمایلات اجتماعی است.

این پژوهشگر حوزه گردشگری با اشاره به اینکه بهبود مناسبات میان‌ فردی در روابط بین جامعه میزبان و گردشگران می‌تواند به تقویت صلح کمک کند، افزود: یکی از اقتضائات این مسئله تقویت نهادهای صنفی مستقل است که بتوانند قواعدی را برای این ارتباطات میان‌فردی تقویت کند. برای مثال اگر گاهی صحبت از سرقت موبایل زائران و یا گله‌هایی از برخی از نرخ گزاری‌ها به میان می‌آید، راه بهبود این است که قاعده‌گذاری‌هایی به شکل درون‌زا از درون جوامع حرفه‌ای ایجاد شود.

وی خاطرنشان کرد: مادامی که این قاعده‌گذاری‌ها بیرون‌زا باشد یعنی نهادهای بیرونی بخواهند ضابطه‌گذاری، نرخ‌گذاری‌، قاعده گذاری‌های دستوری و سخت‌گیری‌های بلاوجهی که در فضای عرفی رایج است، اعمال کنند، وضع به همین صورت است، مثل اینکه گردشگر بخواهد موسیقی زنده در هتل‌ یا رستوران داشته باشد و اجازه ندهند یا امثال این‌ها. در واقع این قاعده گذاری‌ها هر قدر که از درون نهادهای صنفی بیرون بیاید و هرچه‌قدر که این نهادهای صنفی تقویت شوند تا مناسبات قدرت را بین ذی‌نفعان مختلف گردشگردی به نفع ذینفع اصلی که بخش خصوصی است، تقویت کنند بستر مساعدتری برای صلح فراهم می‌شود.

قهرمان ادامه داد: دولت خود یکی از ذینفعان حوزه گردشگری است، بخش خصوصی هم همین‌طور اما در نظام‌های سیاسی تمرکزگرا، دولت به اعمال غیرمسئولانه چهارچوب‌های رابطه‌ای می‌پردازد و هر میزان این قواعد به جای درون‌زا بودن، از بیرون بخواهد تحمیل شود بستری برای نزاع می‌شود.

سرمایه‌گذاری رکن اصلی توسعه گردشگری است

وی در خصوص سیاست‌های صلح طلبانه مطرح شده در دولت جدید، عنوان کرد: قاعدتاً دولتی که یک رویکرد مبتنی بر صلح را هم در جهان و هم در داخل دنبال می‌کند، می‌تواند بستر مناسبی را برای توسعه گردشگردی به همراه بیاورد و سبد مشتریان گردشگری را نیز یک سبد متنوع‌تری بکند. البته در اینجا این سوال نیز مطرح است که آیا بازار ایران برای شناخت نیازها و ترجیحات گردشگران مستعد است و ما می‌توانیم این خدمات را به آن‌ها ارائه کنیم یا خبر.

پژوهشگر پژوهشکده گردشگری خراسان رضوی افزود: به عبارتی اگر از طرف دولت، درهای کشور گشوده شود آیا زیرساخت‌های لازم به لحاظ فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی برای این کار در اختیار است؟ در حال حاضر نمی‌توان با قوت پاسخ روشنی به این پرسش داد اما امیدوارم این جهت‌گیری در همین سمت پیش‌ برود و اقتصاد گردشگردی نیز از این ظرفیت برخوردار شود.

وی با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری رکن اصلی توسعه گردشگری به شمار می‌رود، گفت: غیر از بحث زیرساخت‌ها که متوجه دولت‌هاست،‌ تمام سازه‌های گردشگری در حوزه‌های مختلف اقامت، رستوران، سوغات و غیره همه اقتضای سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی را دارد. در اینجا یک موضوع جدی می‌توان طرح کرد، ما در مشهد قوی‌ترین سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی را داشته‌ایم که حداقل ۲ نمونه از معروف‌ترین‌ها و مهم‌ترین‌های آن‌ها ناکام مانده‌اند، به انضمام حوزه‌های دیگری که قرار بود در آن‌ها سرمایه‌گذاری شود و اکنون به شکل معلق است مثل پروژه‌های نواحی ارتفاعات جنوبی مشهد و امثال آن، پس بحث سرمایه گذاری بسیار مهم و پیچیده است.

دکتر قهرمان خاطرنشان کرد: اگر بخواهم تجربه ۱۳ ساله مطالعاتی و پژوهشی خود را خلاصه کنم باید بگویم که هیچ چیز در گردشگردی زیر بنایی‌تر از تقویت نهادهای مستقل صنفی نیست. این کلید اصلی مواجه شدن با مشکلات ناشی از تعریف قواعد برون‌زا است. ما نهادهای صنفی مستقل از حاکمیت که به عنوان یک نهاد میانی بتواند سخن بخش خصوصی را با حاکمیت مطرح کند، نداریم و من فکر می‌کنم مهم‌ترین خدمتی که دولت آقای پزشکیان می‌تواند به حوزه گردشگری ارائه کند، تقویت همین نهادها، پذیرفتن استقلال آن‌ها و امکان سیاست‌گذاری‌ها در حوزه گردشگری توسط این نهادها و اجتناب از مداخله سیاست‌گذاری‌های بیرونی چه در سطح محلی و چه در سطح ملی است.

سرمایه تنها مشکل گردشگردی نیست

وی افزود: مشکل اصلی ما در گردشگردی تنها مشکل سرمایه نیست. اگر بستر مناسب، کشش بازار و قدرت خرید در شهروندان فراهم باشد سرمایه‌گذار داخلی و خارجی به این حوزه ورود پیدا می‌کند. ببینید ما چه وضعیت معلقی داریم، در سال ۱۴۰۳ افزایش نرخ بنزین به این دلیل که بخش قابل توجهی از سفرهای درون استانی ما با خودرو شخصی صورت می‌پذیرد، می‌تواند گردشگری را به ویژه در مناطق بوم‌گردی به شدت تقلیل دهد و افزایش تعطیلات پایان هفته از ۱ روز به ۲ روز می‌تواند آن را به خوبی بهبود بخشد و این مثال کوچک، نشان دهنده وضعیت معلق حوزه گردشگری است که با واریانس بسیار بالا یک مرکز بوم‌گردی حتی نمی‌داند نیروهایش را چگونه سازماندهی کند.

این پژوهشگر حوزه گردشگری با تاکید بر وضعیتی که صنعت گردشگری با آن روبرو است، ادامه داد: اگر ما نهادهای صنفی مستقل داشته باشیم، آن‌ها می‌تواند در سیاست گذاری کمک کنند و پیوست فرهنگی مناسب این حوزه را به دولت ارائه کنند تا وضعیتی با ثبات بیشتر پدید آید. مسئله دیگر این است که در شرق کشور ۲ نهاد پژوهشی در این حوزه وجود دارد، پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی و دیگری پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی، هر عیبی اگر در این نهادها وجود داشته باشد، بیشتر و بدتر است. این ۲ نهاد، خود مهمان‌پذیر و هتل دارند، چرا باید نهادی که سیاست‌گذاری‌هایش مبتنی بر پژوهش است خود، خلاف منافع بخش خصوصی عمل کند. این رفتارها نه به لحاظ اقتصادی و نه به لحاظ اخلاقی قابل توضیح و توجیه نیست .

گردشگری چگونه می‌تواند به فرایند صلح کمک کند؟

دکتر حامد بخشی، عضو هیئت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در ادامه گفت: مهم است که بدانیم گردشگری چگونه می‌تواند به فرایند صلح کمک کند. دولت‌ها حتی در کشورهای دموکراتیک کاملا منطبق بر خواست مردمشان نیستند یعنی در کنار اینکه، برآمده از آرا مردم بر اساس رویکرد کارکردگرایی هستند، برآمده از خواست طبقات و اقشار دارای ثروت و قدرت نیز  بر اساس رویکرد تضادگرایی‌ هستند.به این معنی که تاکید بسیاری بر قدرت سرمایه در این حیطه شده است.

گردشگری، سازنده یک تصویر انسانی از جوامع مختلف است

وی ادامه داد: در نظام دموکراسی فعلی با وجود اینکه بسیار سعی شده است این سهم را کم کنند، اما کاندیداهایی می‌توانند پیش روند که بتوانند سهم احزاب و نهادهای قدرت و ثروتمند را با خود همراه داشته باشد. به همین دلیل در برخی از زمان‌ها چون در هنگام جنگ، شاهد این هستیم که افکار عمومی خواهان جنگ به معنای خشن آن نیستند و معمولا دولت‌ها پیش‌قراول جنگ می‌شوند و دلیل اصلی آن این است که دولت‌ها در مقایسه با ملت‌ها کمتر مورد آسیب قرار می‌گیرند و بیشتر نفع می‌برند، این درحالی است که ملت‌ها حتی اگر در جنگ، پیروز میدان هم شوند، بیشتر مورد آسیب قرار می‌گیرند.

دکتر بخشی با تاکید بر اینکه در جنگ‌طلبی و پیش بردن جنگ میان دولت‌ها و ملت‌ها فاصله‌ای وجود دارد، خاطرنشان کرد: آنچه که در روابط بین ملت‌ها حاکم می‌شود قاعدتا دولت‌ها هستند، چراکه دولت‌ها تصمیم گیرنده اصلی در به راه انداختن جنگ هستند و چیزی که می‌تواند میان این‌ ۲ حائل شود این است که ملت‌ها بتوانند در این خصوص سهم جدی‌تری داشته باشند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی تصریح کرد: دولت‌ها برای راه انداختن یک جنگ، نیازمند اقناع افکار عمومی هستند و زمانی که افکار عمومی مساعد نباشد از جنگ نیز پشتیبانی نخواهد کرد. یکی از کارهایی که دولت‌ها برای راه‌اندازی جنگ و اقناع، آمادسازی و پذیرش افکار عمومی انجام می‌دهند، انسان‌زدایی از تصویری است که از کشور مقابل وجود دارد و این نکته اهمیت بسیار زیادی دارد.

وی افزود: در سینمای جنگ همواره از دشمن تصویری انسان‌زدایی شده دیده می‌شود و سعی بر این است که چهره‌ای از او نشان داده نشود تا همراهی با او صورت گیرد. گردشگری نیز با فرایند ارتباط بین ملت‌ها از مسیر غیر از رسانه‌های رسمی، باعث می‌شود تا تصویری انسانی از جوامع در بین جوامع دیگر شکل بگیرد. به طور مثال وقتی شخصی به کشور چین سفر می‌کند تصویری که از این دریافت می‌کند و به دیگران ارائه می‌دهد تصویری انسانی است چراکه با اجتماع آنان سر و کار داشته است نه با دولت چین.

دکتر بخشی با تاکید بر این نکته که هر اندازه گردشگری در دنیا رواج بیشتری پیدا کند، اقناع افکار عمومی برای راه‌اندازی جنگ دشوارتر خواهد شد، خاطرنشان کرد: ارتباط بین انسان‌ها که از طریق گردشگری شکل می‌گیرد از این مسیر باعث می‌شود که در جوامع و افکار عمومی تصویری انسانی از سایر ملل شکل بگیرد و دولت‌ها نتوانند به سادگی از دیگر ملت‌ها تصویری غیرانسانی ارائه دهند و سپس آنان را مورد شکار قرار دهند، بنابراین در این راستا اجتماعات صلح محور، جنبش‌ها و کمپین‌های طرفدار صلح شکل می‌گیرد. این مسیری است که گردشگری در سطح بین‌المللی می‌تواند مروج و شکل‌دهنده صلح باشد.

گردشگری با کمرنگ کردن پیش‌داوری‌های منفی زمینه را برای روابط صلح‌آمیز آماده کند

وی گفت: درسطح خرد و بومی، گردشگری می‌تواند با کمرنگ کردن پیش‌داوری‌های منفی مثل پیش‌داوری‌های شهری و روستایی یا قومیتی زمینه را برای روابط صلح‌آمیز آماده کند و تعامل با دیگران باعث کاهش این پیش‌داوری‌های منفی خواهد شد. در سطح کلان نیز باید این را به خاطر بسپاریم که ما همیشه فرصت نداریم و پنجره مذاکره همیشه برای باز نخواهد بود و تا زمانی می‌توان مذاکره و توافق کرد و دست برتر را در ایجاد صلح داشت که دارای قدرت اجتماعی با پشتوانه سنگین مردمی، قدرت امنیتی، قدرت سیاسی و قدرت اقتصادی باشیم.

این عضو هیئت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی: ما درگیر مشکلات زیادی چه در داخل کشور و چه در خارج از آن هستیم و کار بسیار سخت شده است. من برای دولت حاضر آرزوی توفیق دارم. اکنون درحوزه گردشگری در سطح بومی ما یک گردشگری معیشتی داریکم که رقم آن هم بالاست. از این مسیر صنعت گردشگری ما هم کمی رونق دارد، اما مسائل گردشگری در سطح بین‌الملل در کشور ما نه تنها در وزارت بلکه بالاتر از آن باید تعیین شود و سال‌هاست که اساسا، رئیس و معاون گردشگری ما از جنس گردشگری نیستند و نگاه مستقل یه این حوزه ندارند. به نظر می‌رسد که ظاهرا گردشگری ما بیشتر از جنس امنیتی و اطلاعاتی است که البته می‌توان تا حدودی به این مسئله حق داد.

میراث فرهنگی کمک‌رسان صلح است

دکتر صادق کاظمیان، عضو هیئت‌مدیره جامعه بوم‌گردی خراسان رضوی گفت: در بحث گردشگری، میراث فرهنگی بسیار دخیل و تاثیرگذار است. وقتی از یک درخت چند هزارساله به عنوان یک میراث فرهنگی توسط چند نسل مراقب می‌شود، به این معنا است که میراث فرهنگی به صلح کمک خواهد کرد. با توجه به صحبت‌های دبیرکل سازمان جهانی گردشگری، گردشگری پایدار می‌تواند با ایجاد فرصت‌های شغلی، اقتصاد محلی جوامع را متحول کند، می‌تواند وابستگی اقتصادی را با همسایگان ترویج دهد و همکاری، توسعه و صلح ایجاد کند.

وی با اشاره به اینکه این مردم هستند که گردشگری را می‌سازند نه دولت‌ها، افزود: سفرهای گردشگری پیامی را به هر ۲ طرف کشورها منتقل می‌کند که جامعه میزبان و گردشگر، نگاه متفاوتی به سرزمین مقصد دارند و این خیلی می‌تواند تاثیرگذار باشد.

دکتر کاظمیان ادامه داد: گسترش واحدهای بوم‌گردی در سطح کشور که بالغ بر ۳۵۰۰ واحد در اکثر نقاط ایران است، زاویه جدیدی برای مردم کشور و گردشگر خارجی جهت معرفی و حفاظت فرهنگ‌های مختلف سرزمین ایران باز کرد. اقامت‌های بوم‌گردی در مناطق مختلف کشور با آیین‌ها و فرهنگ‌های متنوع خود در تولید و فرستادن پیام صلح به گردشگران، نقش بسیار جدی دارند. ایجاد این مراکز حامل پیام معناداری مبنی بر این است که سرزمین ایران، ظرفیت‌های زیادی برای استفاده گردشگران دارند.

وی با اشاره به ایجاد تصویر و پیوند مثبت بین توریست و مقاصد گردشگری گفت: در این موضوع ۲ بخش مکتوب و ذهنی وجود دارد. در حوزه مکتوب، سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها می‌توانند بیان‌گر تجربه گردشگری در یک مقصد باشند. در بخش ذهنی نیز پیوند این مسئله با میراث فرهنگی، بسیار به این موضوع کمک می‌کند؛ برای مثال وقتی گردشگری با سازه‌ای با قدمت ۸ قرن مثل خواجه‌نصیر روبرو می‌شود، متوجه این می‌شود که در این سرزمین پیوندهای تاریخی، فرهنگی و اقتصادی زیادی وجود دارد.

عضو هیئت مدیره جامعه بوم‌گردی خراسان رضوی افزود: حضور گردشگر به امنیت و صلح بین جامعه محلی و گردشگر و نمایندگان حاکمیت نیز بسیار کمک می‌کند. بارها دیده شده است که جامعه‌ای دارای نزاع، به سمت جامعه‌ای پیش می‌رود که دستیابی به منافع، ایجاد اشتغال بیشتر و استفاده از منافع اقتصادی و صلح درون داشته باشد .

کاظمیان در خصوص تاثیر دولت بر وضعیت گردشگری، عنوان کرد: تقریبا اکثر وزرای کشور سابقه فعالیت در حوزه خود را داشته‌اند، تنها بخشی که متخصص حوزه خود را برخلاف میثاق‌نامه رئیس‌جمهور از دستگاه مربوط نداشته، گردشگری با یک نگاه امنیتی بوده است. ما متاسفانه در هر دو طرف گردشگری یعنی داخلی و خارجی مشکل و اختلال داریم.

وی افزود: در بحث مشکلات گردشگری داخلی، تصاویر بسیار زیادی از سراسر کشور وجود دارد که افراد دقیقا پشت دیوار اقامتگاه بوم‌گردی، چادر زده‌اند و یا دو طرف جاده جنگلی گلستان را با چادرهای مسافرتی پر می‌کنند؛ این نشان می‌دهد که گردشگری از سبد معیشت و رفاهی مردم در حال خارج شدن است، که باید بیشتر بررسی شود و برای کمک به این امر، جامعه بوم‌گردی به طور کامل پذیرا و همراه است.

حمایت از دستاوردهای موجود باید مورد توجه قرار گیرد

دکتر کاظمیان با اشاره به چالش‌های سرمایه‌ای در حوزه بوم گردی، گفت: سرمایه‌گذاری جدید در برنامه هفتم نیز توصیه شده است، اما پرسش اول این است که آیا از سرمایه‌گذار موجود و سرمایه‌گذاری‌های پیشین، بهره‌برداری کرده‌ایم که دوباره می‌خواهیم سرمایه ملی را درگیر کنیم؟ عدد و رقم بهره‌برداری درست از سرمایه‌گذاری‌های موجود چیست؟ ضریب اشتغال در اقامت‌گاه‌های بومگردی روستاها به چه میزان است؟ چه تعداد واحدهای اقامتی غیرمجاز حتی در روستاها داریم و خیلی موارد دیگر که درنهایت در رقم بهره‌برداری درست از سرمایه‌گذاری‌های ما نقش مهمی دارند.

این کارشناس و فعال گردشگری با تاکید بر حمایت از شرایط موجود، خاطرنشان کرد: این پیام باید به سرمایه‌گذار جدید منتقل شود که سرمایه گذاری شما در حوزه گردشگری به یک رویداد مثبت و یک اتفاق خوب برای تو منجر خواهد شد. ضمن اینکه فراموش نکنیم، اقامتگاه‌های بوم‌گردی صرفا با یک نگاه اقتصادی، ایجاد نشده‌اند و بیشتر نگاه فرهنگی، احیاء فرهنگ سنت‌های دینی و خانه‌های تاریخی بود که غالب بوده و هست.

وی در پاسخ به این سوال که آیا سرزمین ما امکان پاسخگویی به این حجم از گردشگر را دارد یا نه؟ عنوان کرد: این موضوع در رابطه با گردشگری پایدار بسیار مهم است. این سوال مطرح می‌شود که آیا در مناطق کویری خراسان که آب برای نوشیدن هم با کمبود مواجه است، ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی که مردم در آن جا با تفنگ به هم آب بپاشند با شاخصه‌های توسعه‌یافتگی و پایداری سرزمین هم‌خوانی دارد؟ این موضوع همان بلایی بر سر ما می‌آورد که فکر می‌کردیم اگر فولاد را بیاوریم و در مرکز سرزمین ایران بسازیم به ایران خدمت کرده‌ایم، در صورتی که باعث خشک شدن زاینده‌رود و فرونشست زمین شد.

دکتر کاظمیان با تاکید بر اینکه ما باید به ضریب تحمل سرزمین خود فکر کنیم، افزود: روستاهای ما محل تولید بود نه محل مصرف. از نظر اقتصادی زیست روستاها دستخوش تغییر می‌شوند، یعنی کم کم از مکانی برای تولید، دامداری، کشاورزی و صنایع‌دستی تبدیل به حوزه‌های مصرف‌کننده می‌شوند. در مورد واحدهای بوم گردی غیرمجاز نیز این نکته مهم است که آن‌ها هیچ استانداردی را برنمی‌تابند و قواعد حاکم را رعایت نمی‌کنند و نماینده گردشگری روستایی هم می‌شوند و در نهایت باعث تضعیف مراکز مجاز خواهند شد.

سید محمدرضا وزیری یزدی، عضو جامعه هتلداران خراسان رضوی در ادامه عنوان کرد: گردشگری، تنها باعث صلح نیست، بلکه جنبه‌های مختلفی دارد؛ اگر گردشگری وارد محیطی شود که دو طرف تعصبات شدید بر روی تفکرات و عقاید خود داشته باشند، ممکن است منجر به اختلافات داخلی و خارجی شود، اما اینکه در این حوزه، صلح را خیلی پررنگ کرده‌اند به دلیل نیاز برحق دنیا به صلح و آشتی بوده است. حقیقت این است که صلح در ابعاد کوچک نیز می‌تواند توسعه پیدا کند، همانطور که می‌گویند مهربانی واگیر دارد و توسعه پیدا می‌کند.

متاسفانه تبلیغات ضدایران و ایرانی در دنیا موفق بوده است

وی افزود: در گردشگری دید و بازدیدهای خوبی اتفاق می‌افتد که برقرارکننده صلح است، اما ما در تبلیغات آن بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم. تبلیغات ضدایران و ایرانی در دنیا موفق بوده است، صدها بار از توریست‌های خارجی و ایرانیانی که خارج از کشور زندگی می‌کنند، این را شنیده‌ایم. شاید ایران را با افغانستان یا مناطق دیگر مقایسه می‌کنند. بنابراین ببینید چگونه تبلیغات قوی منفی انجام داده‌اند که تصویر ذهنی جهان از ایران خوب به نظر نرسد تا بتوانند از این برای مقاصد خود استفاده کنند.

نهادهای آموزشی باید به کمک گردشگردی و هتل‌داری بیایند

وزیری یزدی با اشاره به اینکه ایران جزو کشورهای پر پتانسیل گردشگری چه از نظر آب و هوایی و چه از نظر جاذبه‌های میراثی است، افزود: ممکن است هتل‌هایی بسیار زیباتر از هتل‌های ایران در جهان وجود داشته باشد، اما بوم گردی ایران را کجا می‌شود تجربه کرد؟ کشور ما در بسیاری از زمینه‌های گردشگری قدرتمند است اما شاید این در کشور، اولویت نبوده است با اینکه گردشگری سال‌هاست که صنعت اول دنیاست.

وی ادامه داد: حتی اگر عدد کوچکی از گردشگر که وارد کشور ما می‌شود باعث ایجاد صلح بین ۲ ملت شود بسیار برای ما مهم است، مثل گردشگری که پس از صلح بین ایران و عراق برقرار شد. همچنین گردشگری خوراک در ایران بسیار جذاب است و این خود نکته قابل تاملی است. توریست‌های خارجی که وارد کشور ما می‌شوند، از غذاهای ما لذت می‌برند و افسوس می‌خورند که چرا مثلاً ما این غذا را در کشورهای خارجی در قالب یک برند یا یک رستوران ثبت نکرده‌ایم. در ایران از شمال تا جنوب غذاهای مختلفی وجود دارد که امیدواریم این انرژی بالقوه در کشورمان بالفعل شود.

این فعال گردشگردی در زمینه هتلداری با تاکید بر افزایش آگاهی در مورد تعاملات و رفتار با گرشگردان، گفت: بحث آموزش در این زمینه بسیار مهم است و علاوه بر آن، نکته دیگری وجود دارد که ما در مشهد توریست‌های اروپایی، چینی یا آمریکایی نداریم، به همین علت برای آن چیزی که آماده شده، بیشتر برای توریست‌های زیارتی و عرب زبان است که جمعیت بیشتری دارند، به این معنی که تنها به ظرفیت موجود پرداخته شده و احساس نیاز برای آموزش در این زمینه کم‌تر بوده است که جای کار بهتر و بیشتری دارد.

مهمترین انتظار جامعه هتل‌داران، نگاه تخصصی به هتل است

وی افزود: صنعت هتل‌داری مانند صنعت مهندسی و پزشکی در دانشگاه‌های دولتی مانند دانشگاه فردوسی تدریس نمی‌شود، همچنین اساتید تربیت شده در این صنعت متناسب با ظرفیت صنعت هتل‌داری و غذا و نوشیدنی وجود ندارد. اگر گردشگری ما بخواهد قوی شود، باید از اساتید نمونه و تجربیات و دانش آن‌ها استفاده شود.

وزیری یزدی خاطرنشان کرد: مهمترین انتظار جامعه هتل‌داران، نگاه تخصصی به هتل است که در سازمان‌های دولتی مرتبط با هتل‌ها وجود ندارد. امروزه آژانس‌های مسافرتی و هتل‌های ما بالاترین چالش را با اداره دارایی دارند، چون آن‌ها دقیقا نمی‌دانند مسائل و چالش‌های هتل‌ها و آژانس‌ها چیست. ما با هر مجموعه‌ای که وارد مذاکره می‌شویم به صورت تخصصی به هتل نگاه نمی‌کنند و تنها قوانین کلی زیر نظر دولت را تعمیم می‌دهند که این آسیب زننده است.

عضو جامعه هتل‌داران، عنوان کرد: مسئله دیگری که در مشهد با آن درگیر هستیم نگاه سرمایه‌داری به هتل‌ها است. امروزه برگشت سرمایه منطقی یک بیزینس که بین ۴ تا ۵ سال باید اتفاق بیفتد، شاید در هتل‌های ما به ۲۰ و ۳۰ سال رسیده است، یعنی بهره‌وری این‌ موارد به قدری پایین آمده و استهلاک تجهیزات آن‌ها به قدری سنگین است که مجموعه هتل‌داران را بسیار تحت فشار قرار داده است. همچنین بحث حمل و نقل در این حوزه بسیار مهم است، ما در طول سال گردشگرانی را به دلیل عدم وجود بلیت کافی از دست می‌دهیم. مشهد به دلیل موقعیت دور خود نسبت به کل کشور نیازمند حمایت بیشتر صنعت حمل‌ونقل است. سرعت حمل‌ونقل، کیفیت و قیمت آن در این حوزه بسیار تاثیرگذار است.

وزیری یزدی با تاکید بر ورود و قدرت گرفتن بخش خصوصی در حوزه هتل‌داری خاطرنشان کرد: سرمایه گذاری، نظارت و بازرسی نیز باید از طریق همین بخش که متخصص است، انجام پذیرد تا بتواند به رشد آن کمک کرده و از مشکلاتش بکاهد. علاوه بر این‌ها مشکلاتی مانند بلوکه شدن سرمایه‌ها در پروژه‌های عمرانی و عدم پاسخگویی سیاست‌های سرمایه‌گذاری به نیازهای واقعی بازار همچنین ضعف اقتصادی مردم که باعث می‌شود سفر به عنوان اولویت آخر آن‌ها قرار گیرد و کمبود داده‌های تخصصی که به آینده پژوهی این حوزه صدمه می‌زند نیز از چالش‌های دیگر این حوزه به شمار می‌رود.

انتهای پیام